جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، نمونه‌ عالی و عملی تهدید امنیت ملی و دفاع همه‌جانبه از آن است. پرسش اصلی این است که این جنگ، به ویژه پایان آن چه تجارب و درس‌هایی برای دفاع ملی دارد؟ فرضیه تحقیق این است که جنگ تحمیلی و چگونگی پایان آن نشان می‌دهد برای دفاع از کشور و تأمین اهداف و منافع ملی باید راهبردی متوازن با توجه به اهداف و توان‌‌مندی‌ها و ترکیبی درست و دقیق از عناصر و مؤلفه‌های قدرت نظامی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی داشت. چهار الگوی نگرش همه‌جانبه، عمل تخصصی؛ اصالت قدرت ملی و ضرورت قدرت بین‌‌المللی؛ شناخت عالمانه، تصمیم‌گیری آگاهانه و عمل مشتاقانه؛ و ارزش‌مندی دفاع، ضد ارزش بودن جنگ می‌توانند درس‌های جنگ تحمیلی برای دفاع ملی ایران باشند.