۱۳۹۸/۱۱/۱۲

فصل‌شمار دفاع مقدس؛

در بهار ۶۰ چه گذشت؟ / پیروزی‌های کوچک اما روحیه‌بخش/ عزل بنی‌صدر و ورود سازمان مجاهدین به فاز نظامی

در پی جنجال‌سازی‌های بنی‌صدر و گروه‌هایی که به‌عنوان حمایت از بنی‌صدر جو جامعه را در زمان جنگ روزبه‌روز بیشتر متشنج می‌کردند، امام خمینی در حکمی بنی‌صدر را از ریاست جمهوری ایران عزل کرد.

تاریخ هر کشور مجموعه‌ای از روزها و ایامی است که بر آن گذشته و اکنون برای مردمان آن سرزمین به‌منزله هویت انسان‌های کنونی و سرگذشت افرادی است که از خود اثری چه مثبت و چه منفی بر جای گذاشته‌اند. در این میان آنچه بر مردم سرزمین ایران اسلامی گذشته سرشار از روزها و ایامی است که اتفاقات گوناگونی در آن رخ‌داده است. ازجمله انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و صدها اتفاق دیگر که بیان هر یک ماه‌ها و حتی سال‌ها طول می‌کشد. بر آن شدیم از سال 1359 و شروع جنگ تحمیلی اتفاقات مهمی که بر سرزمین ایران اسلامی گذشته است به‌صورت فصلی و مختصر بیان کنیم. در پایان منابع استفاده‌شده برای این مطالب برای مخاطبان ارائه‌شده است. این پژوهش توسط سجاد نخعی؛ پژوهشگر تاریخ جنگ انجام شده است که در ادامه می خوانیم:

ایران در حالی وارد سال جدید می‌شد که رزمندگان در جبهه‌ها با انجام عملیات‌های محدود ضرباتی به دشمن وارد کرده و مناطق کوچکی را هم آزادکرده بودند، اما همچنان بخشی‌های زیادی از خاک کشور در غرب و جنوب در اشغال بود و به‌رغم این موضوع توجه اصلی جامعه به درگیری‌ها و اختلافات جناح‌ها و گروه‌های مختلف سیاسی معطوف شده بود. در این میان امام تلاش داشت به نحوی بین مقامات اصلی کشور وحدت و همدلی ایجاد کند تا تمرکز اصلی کشور و جامعه به جبهه‌ها معطوف و مناطق اشغالی آزاد شود، اما به دلیل فزون‌طلبی‌های بنی‌صدر و گروه‌های متحدش و نیز تحریکات سازمان مجاهدین خلق (منافقین) و ترغیب وی به مقابله با نظام با این استدلال که کسانی که به وی رأی داده‌اند همچنان حامی او می‌باشند، این امر تحقق نیافت. این اتفاقات منجر به آن شد که نهایتاً بنی‌صدر ابتدا از فرماندهی کل قوا و سپس از مقام ریاست جمهوری عزل شود. سازمان مجاهدین خلق (منافقین) نیز که تصور می‌کرد نظام در این شرایط سیاسی و نیز درگیر بودن با جنگ در موضع ضعف است، در اواخر بهار 1360 اعلام جنگ مسلحانه علیه نظام کرد و وارد فاز نظامی شد. در ادامه به مهم‌ترین وقایع بهار 1360 اشاره می‌شود.

امام دعوت به وحدت می‌کند

امام خمینی از همان ابتدای سال جدید و با توجه به اتفاقات سال گذشته، در پیام نوروزی خود مردم و مقامات کشور را برادر یکدیگر خواندند و اظهار امیدواری کردند که این سال، سال اخوت ايمانى، وحدت كلمه و‏ سال حاكميت قانون باشد.¹ امام در اول فروردین 1360 نیز در ملاقات فرماندهان نیروهای مسلح با ایشان بار دیگر بر وحدت در جامعه و ضرورت هوشیاری در برابر گروه‌هایی که قصد اختلاف‌افکنی دارند، تأکید می‌کنند.² رهبر انقلاب در روز 12 فروردین 1360 در پیامی به ملت ایران مواردی را در 7 بند برای حل مسائل جاری کشور بیان می‌کنند که خلاصه آن چنین است:

به‌تمامی گروه‌ها، سازمان‌ها و احزاب سیاسی در سراسر ایران اعلام می‌شود که اگر سلاح خود را تحویل دهند و اظهار ندامت نمایند، به آنان تأمین داده می‌شود و می‌توانند برادروار در کشورشان زندگی کنند؛ لزوم وحدت و پرهیز از اختلافات و هر اقدامی که به آن دامن زند چه سخنرانی باشد چه نوشتار، ابراز نگرانی از اینکه روحانیت که با شایعه‌سازی‌ها و تهمت‌ها نزد ملت مشوه جلوه داده شوند و درخواست از شورای عالی قضایی برای رسیدگی به وضعیت قضات غیر صالح، تذکر به شورای عالی سپاه برای جلوگیری از اقدامات پاسدارانی که از مأموریت قانونی خود تجاوز و در امور نهادهای دیگر دخالت می‌کنند، لزوم کمک به کشاورزان و کشاورزی به‌عنوان اساس اقتصاد کشور و درخواست از ملت مبنی بر عدم اعتنا به شایعات و اکاذیبی که از سوی گروه‌های منحرف، با هدف مأیوس ساختن ملت ساخته‌وپرداخته می‌شود.³

امام خمینی در 6 خرداد 1360 نیز در دیدار نمایندگان مجلس بار دیگر به موضوع وحدت و کنار گذاشتن اختلافات و عمل به قانون می‌پردازند:

«اين ملت ما، كه از اول قيام كرد و به ما منت گذاشت و وارد شد درصحنه و مقابل همه قدرت‌ها ايستاد و رأى داد به اين جمهورى و تا آخر و شكست داد طرف‌های مقابل را، اين ملت ما سر جاى خودش هست. ... ملت با اسلام است. نه با من است و نه با شما و نه با ديگرى ... نمى‏شود از شما پذيرفت كه ما قانون را قبول نداريم. غلط مى‏كنى قانون را قبول ندارى! قانون تو را قبول ندارد. ... همه بايد مقيد به اين باشيد كه قانون را بپذيريد، و لو برخلاف رأى شما باشد. بايد بپذيريد، براى اينكه ميزان اكثريت است ... بپذيريد قانون را. همه‏تان روى مرز قانون عمل بكنيد. اگر همه روى مرز قانون عمل بكنند، اختلاف ديگر پيش نمى‏آيد. ... دعواهاى ما دعوايى نيست كه براى خدا باشد. ... همه باشيد، و همه هم حفظ كنيد مملكت را. همه باشيد، و همه روى قانون عمل بكنيد قانون اساسى را باز كنيد، و هر كس مرز و حد خودش را تعيين كند. ... اين مردمى كه شماها را روى كار آورده‏اند، اين مردم زاغه‏نشين كه شماها را روى مسند نشانده‏اند ملاحظه آن‌ها را بكنيد، و اين جمهورى را تضعيفش نكنيد. بترسيد از آن روزى كه مردم بفهمند در باطن ذات شما چيست، و يك انفجار حاصل بشود. از آن روز بترسيد كه ممكن است يكى از «ایام‌الله»- خدای‌نخواسته- باز پيدا بشود. و آن روز ديگر قضيه اين نيست كه برگرديم به 22 بهمن. قضيه [اين‏] است كه فاتحه همه ما را مى‏خوانند!»⁴

عملیات‌های محدود، پیروزی‌های کوچک اما روحیه‌بخش

در ادامه روند جدید جنگ همچنان مهم‌ترین اقدامات رزمندگان اجرای عملیات‌های محدود است تا هم دشمن نتواند با آرامش به طراحی اقدامات خود بپردازد و هم شرایطی فراهم شود تا در آینده بتوانند اقدام به آزادسازی مناطق اشغالی کنند.

1 ـ عملیات قوچ سلطان در منطقه مریوان که در اول فروردین و با هدف آزادسازی ارتفاع قوچ سلطان و روستاهای اطراف آن و با مشارکت نیروهای سپاه و ارتش انجام و این مناطق آزاد شد.

2 ـ عملیات در ارتفاعات ذیل در منطقه ایلام که در 14 فروردین و با هدف انهدام سنگرهای دشمن توسط نیروهای سپاه ایلام انجام شد.

3 ـ عملیات امام مهدی^(عج) در منطقه غرب دزفول در 15 فروردین و با مشارکت نیروهایی از ارتش، سپاه و بسیج عشایر در منطقه تپه چشمه انجام و این منطقه آزاد شد.

4 ـ عملیات امام مهدی^(عج) در منطقه شوش در 25 فروردین و با هدف تصرف ارتفاعات زغن و شلبیه و با مشارکت نیروهایی از سپاه و ارتش انجام شد و موفقیت‌آمیز نبود.

5 ـ عملیات بازی دراز در منطقه سرپل ذهاب که از دوم تا دهم اردیبهشت و با مشارکت نیروهای سپاه و ارتش به اجرا درآمد و قله‌های 850، 900، 1000 و 1100 از تسلط دشمن آزاد و 700 نفر از نیروهای دشمن نیز اسیر شدند. در جریان این عملیات علی‌اکبر شیرودی از خلبانان هوانیروز ارتش به شهادت رسید.

6 ـ عملیات آزادسازی تنگه حاجیان در منطقه گیلان غرب در 12 اردیبهشت و توسط نیروهای سپاه انجام شد و با موفقیت به پایان رسید. در این عملیات 100 نفر از قوای دشمن به اسارت درآمدند.

7 ـ عملیات شیخ فضل‌الله نوری در منطقه آبادان در 25 اردیبهشت و با مشارکت نیروهای سپاه و ارتش انجام و تپه‌های مدن آزاد شد. در این عملیات 22 دستگاه تانک و نفربر دشمن منهدم و 70 نفر از نیروهایش اسیر شدند.⁵

8 ـ عملیات امام علی^(ع) در 31 اردیبهشت در منطقه سوسنگرد و با مشارکت ارتش و سپاه انجام و تپه‌های الله‌اکبر آزاد شد. در این عملیات 65 تانک و نفربر دشمن به غنیمت رزمندگان درآمد. 300 نفر از نیروهای اشغالگر نیز کشته یا زخمی و 400 نفر نیز اسیر شدند.⁶

9 ـ عملیات فرمانده کل قوا ـ خمینی روح خدا^* در تاریخ 21 خرداد در منطقه دارخوین و توسط نیروهای سپاه انجام شد. در این عملیات رزمندگان 2000 متر در مواضع دشمن پیشروی کردند و به‌رغم 8 روز پاتک عراق توانستند مواضع گرفته‌شده را حفظ کنند. پیروزی در این عملیات باعث موفقیت در عملیات شکست حصر آبادان شد.⁷

10 ـ عملیات دهلاویه که در تاریخ 26 خرداد در غرب سوسنگرد توسط نیروهایی از سپاه و ستاد جنگ‌های نامنظم انجام و روستای دهلاویه آزاد شد.⁸

عملیات اچ ـ 3 به رخ کشیدن قدرت هوایی ایران

در روز 15 فروردین 1360 نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با طراحی عملیاتی نادر و کم‌نظیر مجموع پایگاه‌های هوایی ارتش بعث عراق به نام الولید (اچ ـ 3) را که در مرز اردن واقع‌شده بود، با عبور از مرزهای شمالی و غربی عراق با 8 فروند هواپیمای اف 4 بمباران کردند. در این عملیات 48 فروند از هواپیماهای دشمن منهدم شد. یکی از نکات بارز این عملیات چهار بار سوخت‌گیری هواپیماهای خودی در آسمان بود.⁹

تعیین هیئت سه نفره حل اختلاف

در پی بیانیه 25 اسفند 1359 امام خمینی که در آن مقرر شد هیئتی سه‌نفره برای حل اختلافات مقامات کشور تشکیل شود، امام در حکمی آقای مهدوی کنی را در 12 فروردین 1360 به‌عنوان نماینده خود در این هیئت تعیین کرد.¹⁰ در روز 14 فروردین نیز از طرف آقایان بهشتی، هاشمی و رجایی، آقای محمد یزدی به‌عنوان نماینده آنان در این هیئت انتخاب و معرفی شد.¹¹بنی‌صدر نیز در 18 فروردین آقای اشراقی داماد امام را به‌عنوان نماینده خود معرفی کرد.¹²هرچند ترکیب هیئت به‌گونه‌ای بود که دو نفر از اعضا ـ آقایان اشراقی و مهدوی کنی ـ از حامیان بنی‌صدر در انتخابات ریاست جمهوری بودند، اما در عمل بنی‌صدر حاضر به قبول نظرات این هیئت نشد. در این امر وسوسه‌های مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق (منافقین) بی‌تأثیر نبود. وی در نامه‌ای به بنی‌صدر مدعی حمایت‌های وسیع مردمی از او شد و نوشت: «به‌عبارت‌دیگر دامنه کار هیئت سه‌نفره را به هیئت 36 میلیون نفره بایستی گسترش داد ... شما چه از نظر سیاسی و چه به لحاظ اجتماعی در وضعیتی هستید که اگر بخواهید و اگر بایستید، می‌توانید [طرف مقابل را] فی‌الواقع جارویش کنید.»¹³

عزل بنی‌صدر

به‌رغم تلاش امام برای جداسازی بنی‌صدر از گروه‌هایی چون سازمان مجاهدین خلق (منافقین) و تمکین وی به قانون اساسی و دور نشدن از مردم و توجه بنی‌صدر به‌عنوان فرمانده کل قوا به جبهه‌های جنگ برای آزادسازی مناطق اشغالی، بنی‌صدر با برداشت اشتباه از حمایت‌های امام، گمان می‌کرد که این حمایت‌ها به دلیل عدم وجود جانشین برای وی در فرماندهی جنگ و نیز حمایت‌های وسیع مردمی است.^** بر این اساس و در پی جنجال‌سازی‌های بنی‌صدر و گروه‌هایی که به‌عنوان حمایت از وی جو جامعه را در زمان جنگ روزبه‌روز بیشتر متشنج می‌کردند، امام خمینی در 20خردادماه حکم زیر را صادر کردند:

«بسم‌الله الرحمن الرحيم‏

ستاد مشترك نيروهاى مسلح جمهورى اسلامى ايران. آقاى ابوالحسن بنی‌صدر از فرماندهى نيروهاى مسلح بركنار شده‌اند.»¹⁴

از طرفی دیگر و به دنبال اقدامات خلاف قانون و تحریکات بنی‌صدر برعلیه دولت، قوه قضاییه و مجلس در تاریخ 24 خرداد 120 نفر از نمایندگان مجلس در قالب طرحی دوفوریتی خواستار اعلام عدم‌کفایت سیاسی بنی‌صدر شدند.¹⁵

پس از تصویب دو فوریت این طرح در جلسه 26 خرداد،¹⁶ طرح عدم‌کفایت سیاسی بنی‌صدر در روزهای 30 و 31 خرداد در مجلس شورای اسلامی بررسی شد و 190 نفر از نمایندگان مجلس به آن رأی موافق دادند و این طرح به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.¹⁷ روز بعد و پس از اعلام نظر مجلس به امام خمینی، ایشان در حکمی^*** ابوالحسن بنی‌صدر را از ریاست جمهوری ایران عزل کرد.¹⁸

ورود به فاز نظامی

در اسفند سال 59 مسعود رجوی مسئول سازمان مجاهدین خلق (منافقین) به شکلی مخفیانه از طریق مرز پاکستان از ایران خارج و به فرانسه رفت. وی پس از بازگشت در اواسط اردیبهشت سال 60 پس از جلساتی که با کادر مرکزی سازمان داشت طرح ورود سازمان به فاز مسلحانه و خط "مبارزه تا سرنگونی نظام" را ابلاغ کرد¹⁹بر این اساس سازمان که در ماه‌های اخیر و تحت لوای حمایت از رئیس‌جمهور روزبه‌روز به متشنج کردن فضای جامعه و درگیری‌های خیابانی می‌پرداخت اقدام به افزایش این قبیل اقدامات با چاشنی خشونت بیشتر کرد و درعین‌حال در موقعیت‌های مختلف ضمن مظلوم‌نمایی به تهدید نظام نیز می‌پرداخت. به‌عنوان‌مثال در اواسط اردیبهشت‌ماه در نامه‌ای که به امام خمینی که پس از سخنان ایشان درباره موضوع خلع سلاح گروه‌های سیاسی نوشته‌شده بود، ضمن مظلوم‌نمایی چنین آمده بود: «تا وقتی راه‌های مسالمت‌آمیز ابراز عقیده و فعالیت انقلابی مطلقاً مسدود نشده و به‌اصطلاح حجت تمام نگردیده است [تلاش خواهیم نمود] از عکس‌العمل‌های خشونت‌بار و قهرآمیز بپرهیزیم ... [در چنین شرایطی] چه چاره‌ای جز نوشتن و تقدیم وصیت‌نامه‌ها باقی می‌ماند؟»²⁰

سازمان که روی بنی‌صدر حساب ویژه‌ای بازکرده بود و گمان می‌کرد با نزدیکی به رئیس‌جمهور می‌تواند به قدرتی که دنبال آن بود دست پیدا کند، پس از عزل بنی‌صدر از فرماندهی کل قوا تلاش کرد به بهانه حفظ جان رئیس‌جمهور و در حمایت از وی مردم را به خیابان بکشاند²¹، اما در عمل با عکس این اتفاق مواجه شد و مردم در حمایت از نظام و در مخالفت با بنی‌صدر و سازمان به خیابان‌ها آمدند.²²

سازمان مجاهدین خلق (منافقین) که در تحلیل‌های خود بر روی تعداد و قدرت هواداران بنی‌صدر حساب ویژه‌ای بازکرده بود تا در موقعیت مناسب از آنان در جهت اهداف خود استفاده کند²³، با مشاهده تصویب دو فوریت طرح عدم‌کفایت سیاسی بنی‌صدر در مجلس و برهم خوردن نقشه‌های خود، با صدور اطلاعیه‌ای در 27 خرداد رسماً به تهدید نمایندگان مجلس پرداخت²⁴ و روز بعد در 28 خرداد در اطلاعیه سیاسی ـ نظامی شماره 25^**** خود به بهانه حمله عده‌ای به خانه پدری مهدی ابریشم چی از اعضای مرکزیت سازمان به‌طور رسمی اعلام جنگ مسلحانه کرد²⁵ و هم‌زمان با شروع بررسی این طرح در 30 خرداد در مجلس اعضا و هوادارانش را که مسلح به سلاح‌های گرم و سرد (از قبیل قمه، چاقو، تیغ موکت بری، چماق و پنجه‌بوکس) بودند در تهران و شهرهای مختلف ازجمله اصفهان، همدان، ارومیه، شیراز، اهواز، اراک، زاهدان، مسجدسلیمان، بندرعباس و مشهد به خیابان‌ها فرستاد تا به تصور خود نظام را که در شرایط ضعف می‌پنداشت، سرنگون کند، اما برخلاف این تصور که مردم یا با سازمان هستند و یا در حاشیه خواهند ماند، با مقابله مردمی قبل از حضور نیروهای امنیتی مواجه شد. امری که عامل اصلی شکست سازمان در این روز بود.²⁶

آقای هاشمی رفسنجانی رئیس وقت مجلس درباره این روز در خاطرات خود چنین آورده است:

«گروهک‌های مجاهدین خلق و پیکار و رنجبران و اقلیت فدایی و... تدارک وسیعی برای ایجاد آشوب و جلوگیری از کار مجلس دیده بودند و به نحوی اعلان مبارزه مسلحانه کرده‌اند. از ساعت چهار بعدازظهر به خیابان‌ها ریختند و تخریب و قتل و غارت و آشوب را در تهران و بسیاری از شهرستان‌ها آغاز کردند. کم‌کم نیروهای سپاه و کمیته‌ها و حزب‌اللهی‌ها به مقابله برخاستند. من در مجلس بودم. صدای تیراندازی از چندین نقطه شهر به گوش می‌رسید. خبر از جراحت و شهادت عده‌ای نیز می‌رسید.»

آقای هاشمی در خاطرات روز 31 خرداد خود نیز دراین‌باره چنین نوشته است:

«اول وقت مشغول مطالعه گزارشات شدم. در خیلی از شهرها هم، آشوب مختصری توسط گروهک‌ها ایجادشده بود که با دخالت مردم سرکوب گردید. در تهران شانزده نفر کشته و یک‌صد و پنجاه‌وشش نفر مجروح، از حوادث دیروز گزارش‌شده است. ... امروز علیرغم تهدیدهایی که از طرف گروهک‌ها شده بود که در صورت عزل بنی‌صدر شهر را به آتش می‌کشند کوچک‌ترین حرکتی نکردند؛ شاید به علت قاطعیت دادگاه انقلاب که امروز صبح پانزده نفر از عوامل آشوب را سریعاً محاکمه و مجازات کرده است و به علت حضور حزب‌الله.»²⁷

شهادت دکتر چمران

در 31 خرداد 1360 دکتر مصطفی چمران که نماینده امام در شورای عالی دفاع و نیز فرمانده ستاد جنگ‌های نامنظم بود در هنگام بازدید از منطقه آزادشده دهلاویه هدف اصابت ترکش خمپاره ارتش بعث عراق قرار گرفت و به شهادت رسید.²⁸ امام خمینی در پیام خود به مناسبت شهادت دکتر چمران، وی را "جنگجويى پرهيزكار و معلمى متعهد" نامید «که با عقيده پاك خالص غير وابسته به دسته‌جات و گروه‌های سياسى و عقيده به هدف بزرگ الهى، جهاد را در راه آن از آغاز زندگى شروع و با آن ختم كرد.»²⁹

جنایت در زندان دولتو

در کنار نبرد رزمندگان ایران در برابر دشمن بعثی، بخشی از نیروهای مسلح ایران همچنان درگیر مبارزه با گروه‌های تجزیه‌طلب در مناطق کردنشین بود. در اوایل اردیبهشت در پی هماهنگی که از قبل مابین حزب دمکرات و ارتش بعث عراق صورت گرفته بود، زندان این حزب در منطقه دولتو که در آن 200 تن از رزمندگان ایران و هواداران انقلاب اسیر بودند، ابتدا به‌وسیله دو هواپیما بمباران شد و سپس چهار هلی‌کوپتر محوطه زندان را به مسلسل بستند. این در حالی بود که نگهبانان زندان دقایقی قبل پس از بستن درهای زندان محوطه را تخلیه کرده بودند. در این حادثه 120 نفر از اسیران شهید و 80 نفر زخمی شدند.³⁰

دیگر وقایع بهار 1360

ـ برگزاری دادگاه عباس امیر انتظام به جرم جاسوسی

ـ ترور ناموفق آیت‌الله ربانی شیرازی توسط عوامل گروه فرقان

ـ توقیف روزنامه‌های انقلاب اسلامی، میزان، آرمان ملت، مردم و جبهه ملی به دستور دادستانی

ـ انتخاب تیمسار فلاحی به فرماندهی موقت نیروهای مسلح از طرف امام خمینی

ـ سفر مجدد اولاف پالمه نماینده دبیر کل سازمان ملل به ایران

ـ سفر هیئت صلح سازمان کنفرانس اسلامی به ایران

ـ سفر هیئت صلح جنبش عدم تعهد به ایران

ـ ترور ناموفق ریگان رئیس‌جمهور امریکا در واشنگتن

ـ برگزاری انتخابات ریاست جمهوری فرانسه؛ فرانسوا میتران رئیس‌جمهور شد

ـ ترور پاپ ژان پل دوم رهبر کاتولیک‌ها و زخمی شدن وی

ـ ترور رئیس‌جمهور بنگلادش؛ ضیاء الرحمن کشته شد

ـ بمباران تأسیسات اتمی عراق توسط اسرائیل

* اين عملیات به دلیل آنکه یک روز پس از عزل بنی صدر از فرماندهی کل قوا انجام شد، به این نام خوانده شد.

** به‌عنوان‌مثال وی در اطلاعیه‌ای که به مناسبت توقیف روزنامه‌های انقلاب اسلامی، میزان، آرمان ملت، مردم و جبهه ملی در 17 خرداد ـ که پس از اعلام نظر هیئت سه‌نفره و توسط دادستانی انجام شد ـ منتشر کرد، چنین نوشت: «رئیس‌جمهور شما همچنان در انجام رسالت خطیری که شما ملت مسلمان ایران به عهده او گذارده‌اید، استوار ایستاده است و پیام و کارنامه خود را به هر شکل ازجمله نوار و اعلامیه به اطلاع شما خواهد رساند و به دعوت شما که هرروز او را به مقاومت و استقامت می‌خوانید، صمیمانه لبیک می‌گوید.»

*** متن نامه رئیس مجلس و حکم امام چنین است:

«بسم‌الله الرحمن الرحیم‏ محضر شریف حضرت آیت‌الله‌العظمی امام خمینى- ادام الله ظله. محترماً به عرض مى‏رساند، رأى مجلس شوراى اسلامى در جلسه مورخ 31/ 3/ 1360 پس از بحث و بررسى با حضور 190 نفر به شرح زیر: آراى موافق: 177 رأى مخالف: یك نفر آراى ممتنع: دوازده نفر در مورد آقاى سید ابوالحسن بنی‌صدر بر این قرار گرفت كه «آقاى ابوالحسن بنی‌صدر براى ریاست جمهورى اسلامى ایران كفایت سیاسى ندارد» به‌موجب اصل 110 قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران مراتب براى اتخاذ تصمیم به خدمت امام عظیم‌الشأن گزارش مى‏گردد.

رئیس مجلس شوراى اسلامى. 31/ 3/ 60- اكبر هاشمى رفسنجانى»

«بسم‌الله الرحمن الرحیم‏ پس از رأى اكثریت قاطع نمایندگان محترم مجلس شوراى اسلامى مبنى بر اینكه آقاى ابوالحسن بنی‌صدر براى ریاست جمهورى اسلامى ایران كفایت سیاسى ندارد، ایشان را از ریاست جمهورى اسلامى ایران عزل نمودم. - اول تیرماه 60 روح‌الله الموسوی الخمینى‏»

**** با اینکه سازمان مجاهدین خلق (منافقین) مدعی بود که یک گروه سیاسی است اما عنوان اطلاعیه سیاسی ـ نظامی نشان می‌دهد که این سازمان، از همان ابتدا یک گروه مسلح بوده است.

منابع:

1. صحیفه امام جلد 14 ص 226 ـ 230

2. همان ص 234 ـ 235

3. همان ص 252 ـ 255

4. همان ص 365 ـ 380

5. جنگ بازیابی ثبات محمد درودیان چاپ پنجم ص 140 ـ 141

6. اطلس جنگ ایران و عراق فشرده نبردهای زمینی چاپ سوم ص 39

7. تاریخ تحلیلی جنگ ایران و عراق حسین علایی جلد اول ص 326 ـ 327

8. اطلس خوزستان در جنگ ایران و عراق ابوالقاسم حبیبی ص 134

9. روزشمار جنگ کتاب سیزدهم جلد اول تداوم اشغال و بحران فرهاد درویشی ـ محمد محمدپور ص 22 ـ 25

10. صحیفه امام جلد 14 ص 248

11. عبور از بحران خاطرات هاشمی رفسنجانی سال 60 چاپ ششم ص 58