گذری اجمالی بر هجوم سراسری (۱۳۵۹/۶/۳۱ - ۱۳۵۹/۱۰/۲۷)

- هجوم سراسری عراق در ساعت 14:20 با آغاز تك گسترده هوایی به تهران و سایر شهرهای ایران آغاز شد و سپس یگان‌های زمینی ارتش عراق از شمال قصرشیرین تا آبادان حمله سراسری خود را شروع كردند.

- امام خمینی ضمن هشدار به گروه‌های مخالف نظام و برحذر داشتن آنان از برپایی اغتشاشات در آستانه بازگشایی مدارس، فرمود: "گمان نكند ملت ما كه دولت و ارتش ایران عاجز از این است كه جواب به اینها (عراقی‌ها) بدهد … ملت ما نباید خیال بكند كه جنگی شروع شده است و … دست و پای خود را گم كنیم … یك بمبی اینجا انداخته و فرار كرده … یك دزدی آمده سنگی انداخته و فرار كرده … آن روز كه مسئله (هجوم عراق) جدی ‌شد، به تمام اینها (ارتش و سپاه) به طور جدی امر می‌كنم كه عمل بكنند و عراق را سر جای خودشان بنشانند. ما جرممان این است كه با آمریكا مخالف هستیم … سربازهای ارتش عراق و صاحب منصب‌های ارتش عراق باید بدانند كه جنگ با ایران، جنگ با اسلام است، جنگ با قرآن است، جنگ با رسول‌الله است و این از اعظم محرماتی است كه خدای تبارك و تعالی نمی‌گذرد از او."

- مذاكرات هیئت اعزامی عراق با مأموران بلندپایه شوروی در مسكو آغاز شد.

- ادموند ماسكی وزیر خارجه امریكا از نمایندگان كشورها خواست از ایران بخواهند گروگان‌های امریكایی در ایران را آزاد كنند. او گفت: "درگیری ایران و عراق در دستور ملاقات وی با آندره گرومیكو وزیرخارجه شوروی قرار دارد."

- كارتر رئیس جمهور امریكا گفت: "جنگ ایران و عراق ممكن است به آزادی گروگان‌های امریكایی منجر شود. از طرفی این جنگ می‌تواند ایران را در مورد لزوم صلح و قبول قوانین بین‌المللی متقاعد سازد."

- سخنگوی كاخ سفید امریكا گفت: "آمریكا امیدوار است، شوروی در این زد و خورد دخالت نكند."

- سخنگوی دولت آمریكا گفت دولتش نگران بالا گرفتن جنگ ایران و عراق است و امیدوار است این درگیری هیچ واكنشی روی گروگان‌های آمریكایی نداشته باشد.

- برژینسكی مشاور امنیت ملی امریكا گفت: "اكنون باید كاری كرد كه مدارس دوباره به صورت سنگر مبارزه علیه رژیم ارتجاعی خمینی درآید. باید دانش آموزان و حكومت پاسداران را روبه‌روی هم قرار دهیم."

- امام خمینی طی فرمانی 7 ماده‌ای، موقعیت قوای مسلح و فرمانده كل قوا (بنی‌صدر) را تحكیم بخشید و مردم، جراید، نهادهای قضایی و دولتی را از هرگونه اقدامی كه به تضعیف قوای مسلح منجر شود برحذر داشت. امام همچنین با دعوت مردم به وحدت، به اقشار مختلف تأكید كرد دست از اختلافات جزئی بردارند.

- مناخیم بگین نخست‌وزیر اسرائیل گفت: "ما از درگیری ایران و عراق شدیداً شادمان هستیم، ولی واقعیت این است كه خطری جدی منطقه را تهدید می‌كند."

- اسحاق شامیر وزیر خارجه اسرائیل گفت: "جنگ ایران و عراق ادامه صدور نفت را به غرب بیش از مناقشه اعراب و اسرائیل به خطر خواهد انداخت."

- دبیركل سازمان ملل از ایران و عراق خواست به خون‌ریزی خاتمه دهند.

- حبیب شطی دبیركل سازمان كنفرانس اسلامی طی پیامی به ایران و عراق خواستار آتش‌بس فوری در جنگ شد.

- رادیو آمریكا: "روابط عراق با شوروی، با تهاجم نظامی شوروی به افغانستان، تا حدودی به سردی گرایید. با وجود این روابط دو كشور بر اساس پیمان دوستی و همكاری 1972، ادامه دارد. عراق برای دریافت وسایل مورد نیاز خود از شوروی با مشكلی روبه‌رو نیست."

- رادیو لندن: "عراق از موضع خود مبنی بر رد مذاكرات صلح با اسرائیل فاصله گرفته و ارتباط خود را با شوروی كم و با كشورهای محافظه‌كار عرب، از جمله كویت و عربستان گسترش داده است. برای عراق، ایستادگی در مقابل ایران، بهترین راه جهت كسب اعتبار در میان ملل عرب است.

- سفیر ایران در مسكو از شوروی خواست صدور اسلحه به عراق را متوقف سازد و تجاوز عراق را محكوم كند. وی گفت: "بی‌طرفی شوروی در صورت ادامه ارسال سلاح به عراق، مفهومی ندارد."

- یك مقام ژاپنی امكان هرگونه مداخله امریكا و شوروی در جنگ ایران و عراق را مردود دانست و معتقد است عراق از سلسله جبال زاگرس كه داخل ایران و در 100 كیلومتری مرز عراق است، فراتر نخواهد رفت.

- در منامه اعلام شد 30 نفت‌كش عظیم، در آن سوی تنگه هرمز متوقف شده‌اند.

- رادیو لندن: "عراق از هنگام برقراری صلح میان مصر و اسرائیل، خیال در دست گرفتن رهبری جهان عرب را در سر داشت."

- رادیو آمریكا: "اینك كه ایران در لبه پرتگاه هرج و مرج انقلابی قرار گرفته، عراق آماده است از آن سود جسته و خود را به كانون قدرت خاورمیانه تبدیل كند.

- طارق عزیز پس از دیدار از مسكو وارد پاریس شد.

- گرومیكو وزیرخارجه شوروی: "واشنگتن ضمن تدارك تجاوز علیه ایران و سایر كشورهای خلیج فارس، به هر وسیله می‌كوشد جنگ ایران و عراق را شدت دهد."

- انور سادات گفت: "جنگ ایران و عراق بهترین فرصت را برای سرنگون كردن رژیم غیرمسئول خمینی، در اختیار ارتش ایران قرار داده است."

- به دنبال اردن، قطر و كویت، امروز عربستان سعودی، مراكش، یمن شمالی و موریتانی از عراق پشتیبانی كردند.

- در پی بمباران جزیره خارك توسط عراق، ایران تهدید كرد، تنگه هرمز را مسدود خواهد كرد.

- كارتر گفت: "لازم است راه‌های آبی به خصوص تنگه هرمز باز بماند و امریكا برای بازماندن آن با سایر كشورها تماس گرفته است.

- روزنامه تایمز نوشت: "چند ژنرال شاه‌پرست، برای تهیه مقدمات كودتا در ایران، كمیته‌ای در لندن تأسیس كردند كه ارتشبد آریانا در رأس آنها است."

- آریانا فرمانده ارتش شاهنشاهی، در پیامی خود را فرمانده ارتش آزادیبخش ایران نامید و از سربازان خواست رژیم ایران را سرنگون كنند.

- وزیر خارجه عراق گفت: "بغداد حاضر به مذاكره است."

- صدور نفت عراق قطع شد.

- صدام در پاسخ به آتش‌بس كه دبیركل سازمان ملل متحد درخواست كرده بود، نوشت: "عراق علاقه‌مند است مواضع ایران را در قبال آتش‌بس بداند."

- یك مقام ارشد عراقی، شرایط عراق را برای پایان دادن به جنگ اعلام كرد:

"1- ایران حاكمیت كامل عراق را بر شط‌العرب به رسمیت بشناسد. 2- حاكمیت سه جزیره تنب بزرگ و كوچك و ابوموسی را به اعراب واگذار كند. 3- به اقلیت عرب ساكن خوزستان خودمختاری بدهد."

- رادیو اسرائیل: "دولت عراق از حملات متقابل ایران شگفت زده شده است. جنگ بیش از آنچه عراق انتظار داشت، توسعه یافته است."

- وزیر دفاع عراق گفت: "عراق خواستار بازپس گرفتن اراضی مرزی و كنترل شط‌العرب است و تا ایران به خواسته‌های برحق ما پاسخ مثبت ندهد، به جنگ ادامه خواهیم داد."

- سفیر عراق در پاكستان گفت: "عراق به تهیه اسلحه از شوروی ادامه خواهد داد. این مسئله مربوط به موافقت همكاری و دوستی دو كشور است.

- عراق اعلام كرد، صادرات نفت خود را قطع كرده است.

- ضیاءالحق رئیس‌جمهوری پاكستان برای میانجی‌گری بین ایران و عراق وارد تهران شد.

- بنی‌صدر (رئیس‌جمهور): "برای میانجی‌گری و آشتی، آمادگی نداریم. تنها در صورت برآورده شدن دو شرط: پایان یافتن تهاجمات عراق و عدم حمایت بغداد از شورشیان جدایی‌طلب غرب ایران، ملاقات با نمایندگان عراق امكان‌پذیر است."

- آقای محمدعلی رجایی (نخست‌وزیر): "ما میانجی‌گری را نخواهیم پذیرفت. این جنگ با كشور نیست، جنگ عقیده با عقیده است."

- عراق پیشنهاد كوبا را برای میانجی‌گری پذیرفته است.

- كارتر رئیس‌جمهور امریكا گفت: "احتمالاً موضوع احتیاجات ایران به لوازم یدكی نظامی، در مذاكره آزادی گروگان‌های آمریكایی گنجانده خواهد شد."

- ریگان نامزد ریاست جمهوری امریكا: "آنچه اكنون در ایران و عراق رخ داده، نتایج سیاست‌های دولت كارتر ظرف سه یا شش ماه گذشته است."

- پنتاگون: "امریكا نیروهای نظامی خود را در خلیج فارس گسترش می‌دهد. از جمله 20600 تفنگدار دریایی امریكایی در خلیج فارس مستقر شده‌اند."

- نخست‌وزیر فرانسه گفت: "فروش سلاح فرانسه به عراق در چهارچوب همكاری دوجانبه صورت می‌گیرد و عراق برای به دست آوردن سرزمین‌هایش كه ایران آن را تصرف كرده است، طبق معاهده سال 1975 می‌جنگد."

- سوریه در مورد گشایش مجدد خط لوله نفتی كه از خاك سوریه به مدیترانه می‌رسد، جواب مثبت داد. این خط از سال 1976 بی‌مصرف مانده بود.

- رادیو مسكو: "29 ناو جنگی امریكا به خلیج فارس نزدیك می‌شوند و نیروهای واكنش سریع آمریكا به حال آماده‌باش درآمده‌اند."

- رادیو لندن: "اگر 6 روز پیش صدام فكر می‌كرد كه فرصت مناسبی برای تحقیر ایران پیدا كرده و می‌تواند موضع خود را در عراق تحكیم بخشد و مرد قدرتمند جهان عرب شود، امروز باید در این طرز فكر تجدید نظر كند. هدف عراق از حمله به ایران بی‌اعتبار كردن رژیم آیت‌الله خمینی بوده است. ولی به نظر می‌رسد كه هدف مزبور با شكست مواجه شده و برعكس موجبات اتحاد مردم ایران را فراهم ساخته است."

- رادیو كلن: "همبستگی اعراب نسبت به عراق به دلیل علاقه‌مندی به رژیم عراق نیست، بلكه ترس از انقلاب ایران است.

- وزیرخارجه عراق گفت: "عراق نگران است كه حملات هوایی ایران به تأسیسات نفتی عراق، در توانایی عراق برای جنگیدن وقفه ایجاد كند.

- وزیر دفاع عراق (عدنان خیرالله): "عراق هنوز به طور كامل درگیر نشده است."

- در اثر خرابكاری در خط لوله‌ای كه نفت عراق را به تركیه منتقل می‌كند صدور نفت عراق تا پایان مرمت تأسیسات نفتی عراق متوقف است.

- شورای امنیت سازمان‌ملل متحد در قطعنامه 479 خود از ایران و عراق خواست از توسل بیشتر به قوه قهریه پرهیز كرده و پیشنهاد میانجیگری را بپذیرند.

- یاسر عرفات، حبیب شطی و ضیاءالحق در تهران خواستار پایان جنگ شدند اما رئیس‌جمهور ایران گفت، تا بیرون راندن آخرین متجاوز از مرزهای خود با تمام قدرت به نبردها ادامه می‌دهیم.

- فیدل كاسترو رئیس جنبش عدم تعهد و رهبر كوبا گفت: "وضع در خاورمیانه بسیار خطرناك است … وزیرخارجه ما به مأموریت میانجی‌گری میان تهران و بغداد ادامه می‌دهد."

- آقای هاشمی رفسنجانی (رئیس مجلس شورای اسلامی) گفت: "ما جنگ را شروع نكرده‌ایم كه پیشنهاد آتش‌بس بدهیم. عراق تجاوز كرده است. آنها از تجاوزشان دست بردارند، بعد مسائلی كه بین ما مطرح است قابل مذاكره است".

- آقای محمدعلی رجایی (نخست‌وزیر) گفت: "ما به هیچ وجه بحث سیاسی و مذاكره كسی را كه بخواهد ما را به مذاكره تشویق كند، نمی‌پذیریم".

- سیداحمدخمینی در ملاقات با یاسر عرفات گفت: "ما با عراق نمی‌جنگیم، در حقیقت با آمریكا می‌جنگیم. از شما توقع دارم موضع خود را روشن سازید، به هیچ وجه صلاحتان نیست حرف مذاكره و چیزهای دیگر بزنید."

- نماینده‌عراق در سازمان‌ملل گفت دولتش پیشنهاد میانجی‌گری را پذیرفته است.

- وزیر جنگ امریكا گفت: "واشنگتن آماده است برای تامین منافع خود در خاورمیانه، به هر اقدامی از جمله عملیات نظامی دست بزند."

- انور سادات به امریكا پیشنهاد كرد، در صورت لزوم می‌تواند از پایگاه‌های نظامی مصر استفاده كند.

- در هفتمین روز جنگ، صدام خواستار آتش‌بس فوری شد.