برآورد خسارات مادی ایران در جنگ هشت ساله چه میزان است؟

برآورد خسارات مادی ایران در جنگ هشت ساله چه میزان است؟

در طول جنگ ایران و عراق، در نتیجه حملات هوایی، زمینی و دریایی ارتش عراق به شهرها و مراكز نظامی، اقتصادی و خدماتی ایران، كشورمان متحمل خسارات فراوان مادی ـ علاوه بر خسارات غیرمادی ـ شد. طوری كه بسیاری از شهرهای اشغالی ایران از جمله خرمشهر، نفت‌شهر، مهران، موسیان، بستان، قصرشیرین، سوسنگرد، دهلران، نوسود و هویزه به كلی تخریب و یا غیرقابل سكونت شدند. همچنین بسیاری از شهرهای ایران كه به منطقه جنگی نزدیك بودند از جمله آبادان، دزفول، اندیشمك، شوش، پاوه، ایلام، سردشت، پیرانشهر، مریوان، مهاباد و بانه بالای 20 درصد تخریب شدند.

دیگر شهرهای بزرگ و كوچك ایران از جمله تهران، اصفهان، اهواز، شیراز، كرمانشاه و غیره نیز كه جزء مناطق جنگی و اشغالی نبودند، هدف حمله هواپیماها و موشك‌های عراقی قرار گرفتند و متحمل خسارت‌های فراوانی شدند. به عنوان مثال از نیمه دوم سال 1363 تا آخر تیر 1364 عراق 654 بار به شهرهای مسكونی ایران حمله هوایی یا موشكی كرد كه وحشیانه‌ترین آنها حمله هوایی 13 خرداد 1364 به تهران بود. حملات هوایی و موشكی به شهرهای ایران هزاران شهید و مجروح برجای گذاشت و خسارات مادی فراوانی از جمله تخریب منازل مسكونی، تأسیسات شهری و ساختمان‌های اداری را نیز همراه داشت. در اوایل سال 1367 نیز ارتش عراق تنها در طول شش هفته تا دهم خرداد، 160 موشك به تهران و دیگر شهرها شلیك كرد كه شهیدان و خسارات بسیاری نتیجه این موشك‌باران‌ها بود.

علاوه بر تخریب بنا‌های مسكونی، بسیاری از تأسیسات صنعتی و مراكز اقتصادی و خدماتی ایران از جمله پالایشگاه‌ها،‌ كارخانجات و فرودگاه‌ها هدف حمله ارتش عراق قرار گرفت و خسارات زیادی به آنها وارد آمد طوری كه بعضی از آنها از جمله پالایشگاه آبادان به كلی تخریب و تعطیل شدند. همچنین بسیاری از احشام، باغ‌ها، نخلستان‌ها و مزارع مناطق اشغالی در طول جنگ از بین رفتند.

به طور كلی تخریب در 1200 كیلومتر مرز مشترك با عراق و تا عمق 80 كیلومتری در خاك ایران صورت گرفت و 87 شهر (69 شهر جنگ‌زده و 18 شهر بمباران و موشك‌باران شده) و 2676 روستا در 16 استان كشور آسیب كلی دیدند و ضایعات سنگینی وارد شد. حجم خسارت‌های مستقیم و غیرمستقیم ناشی از جنگ تحمیلی در برآوردهای اولیه سازمان برنامه و بودجه بالغ بر 65,353,750 میلیون ریال معادل یك هزار میلیارد دلار* اعلام شد و شگفتی جهانیان را برانگیخت؛ دامنه ویرانی‌ها چنان وسیع بود كه هیئت اعزامی سازمان ملل در سال 1369 (1990) با مشاهده میزان خرابی‌ها از آن به عنوان یك تراژدی غیر قابل تصور یاد كرد و میزان خسارت‌های مستقیم وارده بجز تأسیسات نظامی و دفاعی را بیش از 2/97 میلیارد دلار به سازمان ملل گزارش كرد.

طبق گزارشی كه سازمان برنامه و بودجه در سال 1375 منتشر كرد، مجموع خسارت‌های مادی مستقیم و غیرمستقیم جنگ تحمیلی وارده بر بخش‌های مختلف چنین است:

از نظر توزیع استانی نیز استان خوزستان با 27/34 درصد سهم، بیشترین خسارات ناشی از جنگ را متحمل شده است.

مقایسه 1000میلیارد دلار برآورد مجموع خسارات ‌مادی جنگ تحمیلی با كل درآمد صادرات نفت ایران طی 12 ساله 1357 تا 1368 كه حدود 145 میلیارد دلار بوده است، میزان و گستردگی خسارات را روشن‌تر می‌كند.