عملیات محمد رسول‌الله (ص)
اندكی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، منطقه اورامانات (از جنوب مریوان تا جنوب پاوه) جولانگاه گروه‌های ضدانقلاب شد. بر همین اساس، به رغم تلاش نیروهای خودی برای پاك‌سازی این منطقه، عناصر ضدانقلاب همچنان به حضور خود ادامه می‌دادند. همین حضور موجب شد تا ارتش عراق به هنگام هجوم سراسری خود به خاك ایران اسلامی، منطقه اورامانات را مورد حمله قرار ندهد.
با شروع جنگ، نیروهای سپاه پاسداران مریوان و پاوه به همراه یگان‌هایی از ارتش جمهوری اسلامی طی چند عملیات موفق شدند قسمت اعظم منطقه تحت نفوذ ضدانقلابیون را پاك‌سازی كنند. در مقابل، عراق نیز با مشاهده وضعیت مخاطره‌آمیز گروه‌های ضدانقلاب، تعدادی از یگان‌های خود را از مرز عبور داده و منطقه نوسود را اشغال كرد و مانع از الحاق نیروهای دو محور مریوان و پاوه در ارتفاع "كاوه زهرا" شد. به همین دلیل، نیروهای خودی در تاریخ 11/4/1360 در عملیاتی با نام "روح الله خمینی كبیر" منطقه نوسود را آزاد كردند.
با تسلط رزمندگان خودی بر نوار مرزی و نیز بر برخی مواضع دشمن، زمینه انجام عملیات به منظور انهدام قوای دشمن، تامین مرز در دو منطقه نوسود و هانی گرمله در دستور كار فرماندهان نظامی قرار گرفت.
- انسداد دالان‌های ورودی عناصر ضدانقلاب؛
- پاك‌سازی و تامین امنیت شهرهای مرزی در منطقه اورامانات؛
- تصرف چندین ارتفاع و روستای منطقه؛
- تصرف شهر طویله عراق.
منطقه عملیاتی میان سه شهر مریوان، نوسود و پاوه محصور و در ارتفاعات مرزی معروف به "تخت اورامانات" واقع است. شهرهای بیاره، طویله، پنجوین و حلبچه عراق نیز مقابل این منطقه قرار دارند.
ارتفاعات اصلی این منطقه عبارتند از: شیندروی، سوسكان، درگه شیخان، كوه نعل كمین و پروینه.
- تیپ 116 پیاده و تیپ 20 پیاده كوهستانی.
چهار گردان از سپاه پاسداران پاوه و مریوان و یك گردان از تیپ 84 خرم آباد (ارتش).
بر پایه طرح عملیات، رزمندگان می‌بایست از دو محور مریوان و پاوه وارد عمل شده و ضمن آزادسازی بخشی از ارتفاعات منطقه در محدوده بین نوسود و مریوان و نیز انهدام دشمن، شهر طویله عراق و چند روستا را به تصرف درآورند. محور مریوان به فرماندهی حاج احمد متوسلیان ماموریت داشت تا ضمن آزادسازی ارتفاعات شنگادور، توالی (پنج قله)، دره تاریك، جانبازان و ملقه پشقله، شهر طویله را تصرف و تامین كند.
محور پاوه به فرماندهی حاج محمد ابراهیم همت نیز ماموریت داشت شهر نوسود، ارتفاعات كله هرات، سونی، شوشمی و تعدادی از روستاهای منطقه را از وجود دشمن (عناصر ضدانقلاب و نیروهای عراقی) پاك‌سازی كرده و وارد شهر طویله شود.
گفتنی است دو محور فوق از محورهای فرعی برای تامین اهداف خود بهره می‌گرفتند. محورهای فرعی به تناسب نیروهای ادغامی، فرماندهی متغیر داشتند. مثلاً، محور توالی شنگادور با استعداد 350 نیرو و با فرماندهی ارتش وارد عمل می‌شد. محور دره تاریك با استعداد 200 نیرو و نیز محور ملقه پشقله و جانبازان با استعداد 120 نیرو با فرماندهی سپاه عمل می‌كرد.
در ضمن، در طرح چنین پیش‌بینی شده بود كه با اعزام چندین گروه عملیاتی به عمق خاك عراق، عقبه‌های دشمن نیز همزمان با عملیات اصلی مورد تعرض قرار گیرند. بدین منظور، یك گروه به استعداد 20 تن و به فرماندهی یك دانشجو ماموریت داشت پل "كولوس" در پنجوین را منهدم كند. همچنین یك گروه به استعداد 40 تن عهده‌دار انفجار پل "زلم" در منطقه‌ای بین دو شهر سیدصادق و حلبچه بود. گروه دیگری نیز مامور انهدام توپخانه‌های دشمن بود.
درتاریخ 12/10/1360، رزمندگان خودی پس از اقامه نماز مغرب و عشا به طرف اهداف تعیین شده حركت كردند و پس از چندین ساعت كوه پیمایی، عملیات در بامداد روز بعد با رمز مبارك "لااله‌الا‌الله، محمد رسول الله" آغاز شد.
در محور پاوه، نیروهایی كه از معبر "وزلی" وارد عمل شده بودند در حین عبور از كنار شهر نوسود برای عزیمت به ارتفاع سونی با عناصر ضدانقلاب درگیر شدند و در نتیجه تعدادی از ضدانقلابیون كشته شده و تعدادی نیز به اسارت در آمدند. در ادامه، اگرچه این نیروها به رغم هوشیاری دشمن توانستند هدف خود را تامین كنند، لیكن فشارهای دشمن موجب شد این ارتفاع چندین بار دست به دست شود.
نیروهای محور ملقه پشقله و جانبازان نیز موفق شدند اهداف خود را به سرعت تصرف كنند و وارد شهر طویله عراق شوند.
در این میان، عدم سقوط ارتفاع "كله هرات" و حضور دشمن روی آن موجب شد تا به رغم موفقیت نیروهای خودی در طرفین این قله مشكلات جدی در تامین و تدارك نیروهای خودی ایجاد شود. كمبود نیرو نیز از جمله مشكلات دیگر عملیات بود كه امكان ادامه آن را دچار مشكل مضاعفی كرده بود. بنابراین در بعدازظهر نخستین روز عملیات دستور داده شد نیروها به مواضع قبلی بازگردند.
در محور مریوان، نیروهای خودی قبل از رسیدن به پای اهداف با تیراندازی و درگیری دشمن مواجه شدند. در معبر شنگادور اگرچه 4 قله از 5 قله این ارتفاع به تصرف درآمد، لیكن دشمن با استقرار روی قله پنجم تدارك و پشتیبانی نیروهای خودی را مختل كرده بود.
نیروهای معبر "دره تاریك" نیز كه با درگیری زود هنگام مواجه شده بودند، به دلیل تسلط و در نتیجه دید و تیر دشمن زمین‌گیر شدند.
در ادامه، عملیات دشمن با به‌كارگیری نیروهای احتیاط منطقه از جمله انتقال سه گردان از پنجوین و با استفاده از نیروهای گارد ریاست جمهوری پاتك خود را از بعدازظهر روز اول عملیات آغاز كرد. اگرچه دشمن در این پاتك‌ها متحمل خسارات سنگینی شد ولی كمبود توان خودی و عدم جایگزین شدن نیروهای تازه نفس ادامه عملیات را غیرممكن ساخت. لذا حدود ساعت 16 دستور عقب‌نشینی صادر شد.
در این عملیات كه به صورت منطقه‌ای هدایت شد و از فرماندهی مركزی بی‌بهره بود، تلفات و ضایعات زیر بر دشمن وارد آمد:
ـ كشته شدن حدود 1000تن، زخمی شدن 4500 تن و به اسارت درآمدن 191تن.
ـ انهدام 15قبضه توپ، شش قبضه خمپاره انداز، یك قبضه تفنگ106، چهار دستگاه تانك و چندین دستگاه خودرو.
