عملیات والفجر ۲

مقدمه

با توجه به عدم موفقیت در چند عملیات اخیر، بازنگری در شرایط نبرد ضروری بود. این بازنگری و می‌بایست درباره انتخاب مناطق عملیاتی با ویژگی‌های متفاوت از مناطق گذشته، اتخاذ تاكتیك‌های جدید با رعایت چهارچوب و ساختار استراتژی نظامی كه مشتمل بر انجام عملیات‌های آفندی در جبهه جنوب بود، انجام شود.

نتیجه طبیعی این فرآیند به زمان كافی برای درك واقعی شرایط و تغییر وضعیت حاكم بر صحنه نبرد نیاز داشت؛ لیكن كسب زمان لزوماً به مفهوم توقف دور عملیات‌ها و ایجاد ركود و سكون و واگذاری زمان به دشمن نبود. بنابراین، فرماندهان جنگ با كاهش سطح نبردها به نبردهای محدود و تغییر منطقه عمومی درگیری از جنوب به غرب و شمال غرب، سلسله عملیاتی را طراحی كردند كه اولین آن، عملیات والفجر 2 در منطقه غرب پیرانشهر بود.

 

اهداف عملیات

- انهدام نیروی دشمن؛

- تصرف ارتفاعات سركوب منطقه و دست‌یابی به جاده مهم پیرانشهر - رواندوز؛

- تصرف پادگان حاج عمران و تسلط بر شهر چومان مصطفی؛

در صورت دست‌یابی به این اهداف موارد زیر نیز تأمین می‌شود:

- كنترل تردد ضدانقلابیون؛

- ایجاد تسهیلات و پشتیبانی لازم از اكراد مسلمان و مبارز عراق؛

- فراهم‌سازی امكان گسترش عملیات نامنظم در خاك عراق؛

- حفظ پیرانشهر از هرگونه تهاجم و تجاوز نیروهای عراقی؛

- ایجاد زمینه لازم برای نزدیكی بیش‌تر به شهر و تاسیسات نفتی كركوك.

 

موقعیت منطقه

پادگان حاج عمران در موقعیتی سوق‌الجیشی قرار داشت؛ به این ترتیب كه از شمال به ارتفاعات چنارستان و كلاشین، از جنوب به ارتفاعات بسیار مرتفع سكران و كدو، و از شرق به ارتفاعات تمر چین و شهر مرزی پیرانشهر، و از غرب به تنگه دربند و شهر چومان مصطفی عراق محدود می‌شود.

از جمله ارتفاعات مهم این منطقه می‌توان از 2519 (گرده‌مند)، 2999 (كدو)، 3000 (برزین) و 2435 (گرده گو) نام برد. ارتفاعات یادشده بر ارتفاعات پیرانشهر و جاده پیرانشهر - نقده، پادگان پیرانشهر و نیز جاده پیرانشهر - سردشت و نیز بر چومان مصطفی، دیانا و رواندوز عراق مشرف هستند. همچنین، وسعت منطقه عملیاتی نیز حدود 200 كیلومتر مربع بود.

 

استعداد دشمن

- تیپ‌های 90، 91، 98، 102، 113 و 433 پیاده؛

- تیپ 5 گارد مرزی؛

- تیپ‌های 31 و 66 نیروی مخصوص.

 

سازمان رزم خودی

فرماندهی و هدایت عملیات بر عهده قرارگاه مالك اشتر (قرارگاه مقدم حمزه سیدالشهدا) بود. یگان‌هایی كه تحت فرماندهی این قرارگاه وارد عمل شدند، عبارت بودند از:

الف _ سپاه پاسداران:

- تیپ 33 المهدی(عج) با استعداد 10 گردان پیاده؛

- تیپ ویژه شهدا با استعداد دو گردان پیاده؛

- لشكر 8 نجف با استعداد دو گردان پیاده (-)؛

- لشكر 14 امام حسین(ع) با استعداد دو گردان پیاده؛

ب ـ ارتش جمهوری اسلامی:

-لشكر 92 زرهی با استعداد یك گردان مكانیزه؛

- تیپ 1 لشكر 64 پیاده با استعداد یك گردان پیاده؛

- تیپ 2 لشكر 77 پیاده با استعداد سه گردان پیاده.

ج ـ حزب دمكرات كردستان عراق (بارزانی‌ها) با استعداد 1000 تن.

د ـ یگان توپخانه، شامل: 11 آتشبار.

 

طرح عملیات

مبنای طرح عملیات، تك دورانی بود تا به این وسیله هرگونه فرصت واكنش از دشمن گرفته شود. به این ترتیب كه از سمت راست چهار گردان و از سمت چپ سه گردان وارد عمل می‌شدند و پس از دور زدن ارتفاعات در تنگه "دربند"، الحاق می‌كردند و سرانجام پاك‌سازی به طور كامل انجام می‌شد.

 

شرح عملیات

مرحله اول عملیات در ساعت 1 بامداد 29/4/1362 با رمز مبارك "یاالله" آغاز شد. هریك از گردان‌ها به تناوب درگیر شدند. دشمن روی ارتفاعات آزادی (كنیگ)، 2519، برد زرد و دربند به شدت مقاومت می‌كرد. به رغم فشار دشمن، نیروهای عمل كننده به تدریج به "رایات" رسیدند و از سمت "بردزرد" جاده را بستند.

مرحله دوم عملیات كه در شب دوم آغاز شد، رزمندگان موفق شدند علاوه بر تصرف ارتفاعات كینگ و 2519، پایگاه‌های مشرف بر "گمرك"، "میوتان" و "شیورش" را تسخیر كنند.

در شب چهارم عملیات، نیروها به سمت "برد زرد" پیش‌روی كرده و سپس مقر فرماندهی دشمن روی رایات را تصرف كردند.

در شب پنجم و در ادامه پیش‌روی رزمندگان، نیروهای عراقی پاتك كرده و مانع از حركت قوای خودی به طرف "دربند" شدند.

ساعت 7 صبح 3/5/1362 روستای "رایات" تصرف شد و روستای "زینو" نیز به محاصره درآمد. در غروب همین روز پاتك سنگین عراق انجام شد.

در تاریخ 5/5/1362 دشمن با حدود 16 هلی‌كوپتر روی یال ارتفاعات كدو هلی‌برن كرد كه در این عملیات 6 هلی‌كوپتر را نیروهای خودی منهدم كردند. اگرچه عراقی‌ها در ادامه پاتك‌های خود توانستند ارتفاعات 2519 را بازپس گیرند، ولی ساعاتی بعد، این ارتفاعات مجدداً به تصرف قوای خودی درآمد.

 

نتایج عملیات

  1. آزادسازی حدود 300 كیلومتر مربع از خاك عراق،
  2. خارج شدن شهر و پادگان پیرانشهر و نیز روستاهای اطراف آن از برد توپخانه دشمن.
  3.  تصرف پادگان حاج عمران، گمرك مرزی و پاسگاه مرزی تمرچین عراق؛
  4.  تسلط بر شهر چومان مصطفی؛
  5.  انسداد راه‌های عمده تداركاتی عناصر ضدانقلاب؛
  6.  كشته و مجروح شدن بیش از 4000 تن از نیروهای دشمن؛
  7.  انهدام بیش از 40 تانك و نفربر دشمن؛
  8.  به اسارت درآمدن 13 افسر، 21 درجه‌دار و 110 سرباز عراقی و 20 تن از اشرار ضدانقلاب؛
  9.  سرنگون كردن 9 هلی‌كوپتر و پنج هواپیما؛
  10.  تصرف ارتفاعات كینگ، كدو، 2519 گرده‌مند، سرسول، برد زرد، 2400 شیوه كارتا، 3700 سلمان و برد زرد؛
  11.  آزادسازی روستاهای زینو، ممی خلان، رایات، شیورش، خوارو، میوتان بالا و میوتان پایین.