عملیات كربلا ۸
پس از عملیات كربلا 5، دشمن طی حمله‌ای سنگین و متمركز توانست قسمتی از منطقه غرب كانال پرورش ماهی، كه به عنوان "سرپل" در اختیار قوای خودی بود، بازپس گیرد. به همین دلیل، طرحی با نام عملیات تكمیلی كربلا 5 به اجرا درآمد و طی آن رزمندگان موفق شدند با پیشروی از سمت نهرجاسم، بخشی از منطقه غرب این كانال را مجدداً به تصرف درآوردند. علاوه بر این، نوك كانال نیز كه از گذشته در اختیار دشمن بود، در این عملیات پاك‌سازی شد.
در ادامه این روند، در حالی كه واحدهای مهندسی دشمن به صورت متمركز در احداث خاك‌ریزهایی با فاصله 500متر تلاش می‌كردند، انجام عملیات دیگری - در همین منطقه - در دستوركار سپاه‌پاسداران قرارگرفت.
- رسیدن به كانال زوجی و توسعه منطقه تصرف شده در عملیات كربلا-5؛
- تكمیل و اصلاح خطوط پدافندی نیروهای خودی؛
- انهدام نیروهای دشمن و جلوگیری از بازسازی آنها؛
- پیروی از فرمان حضرت امام خمینی(س) مبنی بر مهلت ندادن به دشمن؛
- پاسخ به شرارت‌های اخیر دشمن در حمله به منابع اقتصادی ایران و برهم زدن امنیت كشتی‌رانی در خلیج فارس.
منطقه عملیاتی كربلا 8 حدفاصل سیل بند صوئیب تا شرق كانال پرورش ماهی بود. علاوه بر چند عارضه مهم در منطقه مانند سیل‌بند و كانال مذكور، كه سال‌ها قبل احداث شده بودند، كمتر نقطه‌ای از این منطقه وجود داشت كه طی سال‌های اخیر از اقدامات مهندسی دشمن مصون مانده باشد.
خطوط موازی و متقارن احداث شده و استحكامات و رده‌های مختلف بین این خطوط پدافندی، شكل زمین را به كلی دگرگون ساخته بود. همچنین، تردد بین این خطوط تنها از طریق معابر محدودی امكان پذیر بود كه این امر باعث كندی حركت نیروهای طرف مقابل در هرگونه عملیات احتمالی می‌شد.
دشمن به لحاظ اهمیت زمین منطقه و احساس تهدید نسبت به پیشروی نیروهای خودی به سمت كانال زوجی، طی فرصتی كه به طور طبیعی به دست آورد، در كمترین زمان، بیش‌ترین استحكامات را به شرح زیر در منطقه ایجاد كرد:
بین خط نهر جاسم تا كانال زوجی را - كه حدود 5 كیلومتر می‌باشد - به 7 تا 10 خط پدافندی متوالی مجهز كرد. هریك از این خطوط دارای سیل‌بند یا خاك‌ریز، جاده تداركاتی، سنگرهای پدافندی و استراحت نیرو، موانع مختلط متشكل از سیم‌های خاردار و میادین مین ضدنفر و ضدتانك و كانال‌های مواصلاتی نفرات پیاده، سكوهای تانك و سلاح‌های پدافندی بود كه در صورت حمله احتمالی قوای نظامی ایران، نیروهای پدافندی دشمن در این خطوط جای می‌گرفتند.
همچنین، علاوه بر یك پل جدید روی كانال زوجی، سیل‌بندهای جدید در كانال پرورش ماهی و منطقه آب‌گرفتگی بین پاسگاه "بوبیان" تا "زید" احداث شده بود.
یگان‌هایی كه به هنگام عملیات در منطقه حضور یافتند عبارت بودند از:
- تیپ‌های 117، 428، 106، 421، 29، 14، 93، 45، 431، 104، 113 پیاده تیپ 26 زرهی، تیپ 27 مكانیزه، تیپ 68 نیروی مخصوص، تیپ 2 كماندویی، تیپ‌های 2، 4، 5، 6، 7، 10 و 17 گارد ریاست جمهوری و 45 گردان توپخانه.
براساس 30 گردان موجود و نیز فرماندهی قرارگاه مركزی خاتم‌الانبیاء (ص) سازمان رزم عملیات به شكل زیر طراحی شد:
قرارگاه عملیاتی قدس، شامل: تیپ مستقل 21 امام رضا(ع)، تیپ مستقل 32 انصارالحسین (ع) و تیپ مستقل 18 الغدیر.
قرارگاه عملیاتی كربلا، شامل: لشكر 27 محمد رسول الله(ص)، لشكر 10 سیدالشهدا (ع)، لشكر 31عاشورا، لشكر 19 فجر، لشكر 25 كربلا، لشكر 33 المهدی (عج)، لشكر 17 علی‌ابن‌ابیطالب (ع)، لشكر 8 نجف.
عملیات در دو محور طراحی شد تا دو قرارگاه عملیاتی آن را اجرا كنند:
محور شمالی (اصلی): آب‌گرفتگی شمال بوبیان با فرماندهی و هدایت قرارگاه قدس.
محور جنوبی (پشتیبانی و فریب): حدفاصل كانال پرورش ماهی تا جاده شلمچه (غرب كانال پرورش ماهی) با فرماندهی و هدایت قرارگاه كربلا.
قرارگاه قدس می‌بایست در ضلع شرقی كانال ماهی - در محور غربی بوبیان - وارد عمل شده و حدفاصل بین كله گاوی و كمین پاسگاه بوبیان را تصرف كند. قرارگاه كربلا نیز با عمل در غرب كانال ماهی می‌بایست با رسیدن به كانال زوجی، منطقه شمال جاده را در دو مرحله تأمین كند.
در تدبیر عملیاتی، با توجه به حساسیت شمال آب‌گرفتگی بوبیان برای دشمن و اهمیت عبور از كانال پرورش ماهی در غرب كانال زوجی، چنین پیش‌بینی می‌شد كه در صورت تلاش در این محور، علاوه بر فریب دشمن نسبت به سمت اصلی تك، آتش دشمن نیز تجزیه خواهد شد. همچنین، در صورت موفقیت و تأمین محور شمال عملیات (بوبیان) جناح وسیعی در شرق كانال ماهی از دشمن گرفته می‌شد و این به منزله "جای پای" مناسبی برای مراحل بعدی عملیات به شمار می‌رفت.
مرحله اول عملیات در ساعت 2:15 بامداد 18/1/1366 با رمز مقدس "یا صاحب الزمان(عج)" آغاز شد. در محور شمالی، برخلاف تصور قبلی مبنی بر عدم هوشیاری دشمن، مقاومت نیروهای عراقی در همان آغاز درگیری و سپس انجام پاتك و قراردادن تعداد زیادی مین در محورهای مواصلاتی، حاكی از آمادگی قبلی آنها بود. بر همین اساس، نیروهای خودی كه تا ساعت حدود 8 صبح كماكان در منطقه حضور داشته و درگیر بودند، به دلیل حجم سنگین آتش دشمن، عملاً نتوانستند منطقه را تأمین و تثبیت كنند.
در محور جنوبی نیز كه رزمندگان موفق شده بودند پیشروی كنند، دشمن ضمن اجرای آتش تهیه سنگین، پاتك خود را از ساعت 10:30 آغاز كرده و موفق شد تعدادی از نیروهای طرف مقابل را عقب براند.
با تصرف ناقص اهداف مرحله اول، مقرر شد مرحله دوم عملیات در شب بعد انجام شود. با آغاز این مرحله از عملیات نیز اگرچه نیروهای خودی به هدف مورد نظر دست یافتند، اما با شروع پاتك‌های شدید دشمن مجبور شدند عقب‌نشینی كنند. به این ترتیب، در این مرحله هم مسئله جناح چپ عملیات حل نشد.
با توجه به فشاری كه از سمت چپ روی نیروهای خودی وجود داشت، مقرر شد در شب سوم تلاش دیگری برای حل مساله جناح چپ انجام شود. بر همین اساس، با وارد عمل شدن رزمندگان، اگرچه جناح راست از وضعیت مناسبی برخوردار شد، ولی اوضاع جناح چپ با وجود موفقیت‌های به دست آمده كاملاً بهبود نیافت.
در چهارمین شب عملیات، نیروهای عمل كننده با ایجاد خاك‌ریزهای دوجداره در نقاط مورد نظر و قرار دادن مین‌های ضدنفر در جلوی منطقه متصرفه، به تثبیت و استحكام آن پرداختند.
با فرا رسیدن روز چهارم (21/1/66)، دشمن در چند نوبت پاتك كرد و تا حدودی نیروها را عقب زد؛ اما با هجوم مجدد رزمندگان، قوای دشمن عقب رانده شد.
در حالی كه تصور می‌شد عراقی‌ها از بازپس‌گیری منطقه تصرف شده ناامید شده‌اند، پاتك اصلی آنها از نخستین لحظات بامداد 22/1/66 با به كارگیری لشكرهای 1، 2 و 3 سپاه گارد ریاست جمهوری آغاز شد. دشمن به منظور بازپس‌گیری مواضع از دست داده، حداكثر توان شیمیایی (گاز سیانور) و آتش توپخانه را با حركت دادن یگان‌های زرهی و پیاده‌اش به كار گرفت و سرانجام موفق شد قبل از ظهر این روز مواضع تصرف شده در عملیات كربلا 8 را بازپس گیرد.
فشار سنگین عراق برای بازپس‌گیری منطقه‌ای در حدود یك كیلومتر مربع، كه طی عملیات كربلا 8 به تصرف درآمده بود، نشان داد كه این كشور با درك تلاش جمهوری اسلامی ایران برای پیشروی در شرق بصره، سعی كرد طراحان و مسئولین نظامی ایران را نسبت به ادامه پیشروی در این منطقه مأیوس كند.
خسارات و تلفات دشمن طی این عملیات به شرح ذیل می‌باشد:
- كشته و زخمی شدن حدود 12000 تن از جمله شش فرمانده تیپ، 20 فرمانده گردان و بیش از 80 فرمانده گروهان و به اسارت درآمدن حدود 260 تن دیگر.
- انهدام و به غنیمت در آوردن 130 دستگاه تانك و نفربر، 40 دستگاه مهندسی، 150 دستگاه خودرو، بیش از 300 قبضه خمپاره‌انداز و مقادیر زیادی سلاح‌های سبك.
