عملیات بیت‌المقدس ۳

مقدمه

عدم تصرف ارتفاعات مهم الاغلو و دولبشك در عملیات بیت‌المقدس 2 كه می‌توانست زمینه پیش‌روی به سمت ارتفاعات ازمر - مشرف بر سلیمانیه - و اتصال به منطقه آزاد شده اتحادیه میهنی كردستان عراق را فراهم آورد، موجب شد هم‌زمان با عملیات اصلی در منطقه حلبچه، عملیات دیگری در همان منطقه عملیاتی بیت‌‌المقدس2، لیكن به صورت محدود انجام شود.

 

اهداف عملیات

هدف اصلی، تصرف ارتفاع گوجار بود؛ زیرا ادامه استقرار دشمن روی این ارتفاع نه تنها خط پدافندی خود را آسیب‌پذیر می‌ساخت، بلكه تردد خودرو در تنگه گوجار - قمیش را غیر ممكن می‌كرد. مضافاً به این كه، نیروهای تك ور برای حمله احتمالی به ارتفاعات الاغلو و دولبشك می‌بایست از دشت هرمدان بین 7 تا 9 ساعت پیاده‌روی كنند. تصرف گوجار می‌توانست این زمان را كاهش دهد.

 

استعداد دشمن

همان یگان‌های دشمن كه در جریان عملیات بیت المقدس - 2 در منطقه حضور داشتند، بعد از این عملیات همچنان به حضور خود ادامه دادند.

 

سازمان رزم خودی

سازمان زرم عملیات با فرماندهی قرارگاه نجف اشرف به شكل زیر تنظیم شد:

لشكر (-) 5 نصر با استعداد پنج گردان پیاده؛

لشكر (-) 31 عاشورا با استعداد پنج گردان پیاده؛

تیپ 35 امام حسن(ع) با استعداد سه گردان پیاده؛

تیپ 12 قائم(عج) با استعداد سه گردان پیاده؛

تیپ 48 فتح با استعداد دو گردان پیاده (به عنوان احتیاط).

همچنین، تعداد 80 قبضه توپ و كاتیوشا (حدود چهار گردان) تحت امر فرماندهی عملیات بودند.

 

طرح عملیات

لشكر 5 ماموریت داشت تا یال 1 گوجار را از گرده هلكان تا پایان صخره‌ای تامین كند. لشكر 31 نیز در زیر صخره‌ای با لشكر 5 الحاق كند و سپس روی تنگه آمده و خاك‌ریز احداث نماید. تیپ 35 هم می‌بایست قبل از بریدگی یال گوجار روی یال اصلی و یال 2 را تا حداقل 3 كیلومتر جلوتر (محل جداشدن یال گاراده) و نیز تیپ 12 قله گوجار و قسمتی از یال اصلی را تصرف و تأمین كند.

 

شرح عملیات

از حدود ساعت 17 روز 23/12/1366 یگان‌های عملیاتی حركت خود را از دشت هرمدان به سوی نقاط رهایی آغاز كردند. نیم ساعت بعد بارش باران در پایین ارتفاع گوجار و بارش برف شدید در قله آن شروع شد. به رغم دشواری‌های موجود - كه عمدتاً ناشی از بارش برف و سرمای شدید بود - نیروها در كلیه محورها آمادگی خود را برای اجرای عملیات اعلام كردند. به این ترتیب، حدود ساعت 1 بامداد 24/12/1366 با رمز مبارك "یا موسی‌ابن‌جعفر(ع)" عملیات آغاز شد و پس از ساعاتی تمام اهداف عملیات به غیر از گرده هلكان و صخره‌ای و بخشی از جناح راست آن تأمین شد. فعالیت نیروهای دشمن برای بازپس‌گیری مناطق از دست داده بسیار ضعیف بود؛ به گونه‌ای كه چند حركت آنها از سمت دهكده الاغلو و ارتفاع صخره‌ای سركوب شد.

در شب دوم، مقرر شد یكی از یگان‌ها با سرازیر شدن به طرف چپ، تا نزدیك گرده هلكان را تصرف و پاك‌سازی كند. سپس، یگانی دیگر عملیات خود را از آخرین هدف تصرف شده به سمت چپ ادامه دهد و نهایتاً با گذشتن از گرده هلكان به سمت ارتفاع صخره‌ای برود و در آنجا با نیروهای دیگر الحاق كند. به این منظور، دو گروهان از نیروهای خودی از ساعت 21 به طرف هدف (دو تپه مقابل گرده هلكان) حركت كردند و در ساعت 22:30 با گروهی از دشمن كه ظاهراً قصد پاتك داشتند، درگیر شدند كه این درگیری تا ساعت 24 ادامه داشت. نهایتاً، نیروهای خودی بدون دست‌یابی به نتیجه‌ای رضایت بخش - غیر از سركوبی پاتك دشمن - به مواضع اولیه خود بازگشتند. حدود ساعت 1 بامداد 25/12/66، اغلب شیارهای دشت هرمدان - كه عقبه یگان‌ها در آنجا قرار داشت - را دشمن با بمب‌های شیمیایی گلوله باران كرد و در نتیجه با مصدوم شدن تعداد بسیاری از نیروها، سازمان رزم یگان‌ها دچار آسیب شد. حدود ساعت 3، یگان دیگری مأمور به ادامه تلاش از همان محور (دو تپه مقابل گرده هلكان) شد كه پس از تصرف یكی از تپه‌ها، نیروهای دشمن روی تپه دوم متمركز شده و از پیش‌روی بیشتر قوای خودی جلوگیری كردند. این وضعیت تا ساعت 5 ادامه داشت تا این كه در این ساعت تصمیم گرفته شد از ادامه تك صرف نظر شده و به حفظ تپه اول اكتفا شود. نیم ساعت بعد، تلاش دشمن برای بازپس‌گیری این تپه شروع شد كه با آتش شدید و تسلط نیروهای خودی بر زمین مقابل ناكام ماند.

احتمال بارش باران و نیز استقرار دو تیربار دشمن در دو نقطه حساس، همه را به سرعت بخشیدن در انجام عملیات مرحله بعدی فراخواند، امّا مساعد نبودن جاده، موجب شد تا گردان‌های مورد نظر برای عملیات - كه در عقبه مستقر بودند - نتوانند به موقع به جلو منتقل شوند. بنابراین، عملیات در شب سوم انجام نشد.

در روز چهارم (27/12/66) بمباران‌های دشمن در عقبه و پل‌ها (پل ژاژیله و پل دوم گرده‌رش) شدت گرفت كه یكی از پل‌ها منهدم شد.

با وجود مشكلات ناشی از نبودن نیروی كمكی و جاده، عملیات مرحله سوم در ساعت 1 بامداد 28/12/66 آغاز شد و نیروهای عمل كننده موفق شدند گرده هلكان و ارتفاع صخره‌ای را تصرف كنند.

گزارش شنود حاكی از آشفتگی و عقب‌نشینی عراقی‌ها از نقاط قبلی بود. به همین دلیل برای ایجاد تشتت بیشتر در فرماندهی دشمن، یك تك الكترونیك در ساعت 02:15 آغاز شد و تا حدود ساعت 03:45 ادامه یافت. در این تك، مسئله عبور و نفوذ نیروها از خطوط دشمن، حدفاصل الاغلو - دولبشك مطرح شد، كه در پی آن منطقه مذكور زیر باران گلوله‌های منور دشمن قرار گرفت. عقب‌نشینی دشمن از قسمت‌های عمده‌ای از یال 1، به خصوص گرده هلكان، این امكان را به نیروها داد تا با اجرای آتش شدید، پیشرفت كمی روی یال 2 داشته باشد.

پس از الحاق در سمت راست، الحاق در سمت چپ نیز در ساعت 05:50 انجام شد. به این ترتیب، دشمن به كلی از مواضع خود به عقب رانده شد و مرحله تثبیت و پدافند آغاز گردید.