پل‌نو
نهر عرایض شاخه‌ای از رود اروند است كه برای آبیاری منطقه غرب خرمشهر احداث شده است. در گذشته بر روی این نهر پلی چوبی بود كه پس از ترمیم پل نو نام گرفت. این پل با 58 مرت طول و هفت مرت عرض، از طریق جاده شلمچه، منطقه شلمچه را به خرمشهر متصل می‌کند.
با شروع جنگ، پل‌نو معرب اصلی هجوم نیروهای بعثی به خرمشهر شد، به نحوی که گردان تانك الحسن و گردان نهم تیپ ٣٣ نیروی مخصوص ارتش عراق پس از عبور از شلمچه در 2 مهرماه 1359 به نزدیکی پل‌نو رسیدند. صبح روز 3 مهر نیروهای خودی با نیروهای دشمن درگیر شدند. اما با پیش‌روی قوای زرهی عراق از شمال نهر عرایض، اندک مدافعان پل نو تا پاسگاه مرزی دوربند عقب آمده و سپس با بضاعت کم، تانک‌های مهاجم را عقب راندند. در روزهای بعد نیز درگیری و جنگ و گریز ادامه داشت و گاهی دشمن با عبور از پل نو به طرف
خرمشهر پیش می‌آمد، لیکن مدافعان آنها را تا غرب این پل عقب می‌راندند. در نهایت برای ممانعت از ورود نیروهای دشمن به شهر، رزمندگان سپاه آغاجاری به کمک نیروهای مهندسی ارتش، بخشی از پل را منهدم کردند. واحدهای زرهی دشمن که برای تصرف خرمشهر چاره‌ای جز عبور از نهر عرایض نداشتند، با احداث پل نظامی توسط مهندسی سپاه سوم ارتش عراق توانستند در روز 10 مهرماه نیروهای خود را عبور داده و تا چهارراه کشتارگاه پیش‌روی کنند.
در جریان عملیات بیت‌المقدس در تاریخ 1361/3/1، در حالی که تیپ 33 احتیاط نیروی مخصوص ارتش عراق در غرب پل نو مستقر شده بود و ده‌ها عراده توپ در شمال آن در اختیار داشت، رزمندگان توانستند ضمن آزاد نمودن کل منطقه، چهار پل نظامی احداث شده بر روی نهر عرایض را تصرف كرده و راه فرار نیروهای دشمن را در خرمشهر مسدود کنند. پس از آزادی خرمشهر، دشمن برای ممانعت از دستیابی رزمندگان به شلمچه در آن سوی نهر عرایض موانع متعددی احداث نمود، با این وجود در عملیات کربلای 4 و 5 رزمندگان در آن سوی نهر وارد عمل شدند.
این مطلب برگرفته از کتاب اطلس جغرافیای حماسی 1 با عنوان «خوزستان در جنگ» است.
