منطقه عملیاتی بیت‌المقدس
منطقه عملیاتی بیت المقدس از شمال به رودخانه كرخه‌نور، از جنوب به رودخانه اروند، از شرق به رودخانه كارون و از غرب به هورالهویزه منتهی می‌شود و در واقع در میان چهار مانع طبیعی محصور است.
این منطقه آخرین منطقه مهمی بود كه همچنان در اشغال دشمن قرار داشت لذا بلافاصله پس از پیروزی در عملیات فتح‌المبین، در حالی كه قوای ارتش عراق در منطقه عمومی خرمشهر در حال تقویت بود، به همۀ یگان‌های تحت امر قرارگاه مركزی كربلا دستور داده شد تا ضمن بازسازی و تجدید قوا، به شناسایی و طراحی عملیات با هدف آزادسازی حدود 5400 كیلومترمربع از خاك ایران؛ از جمله شهرهای خرمشهر، هویزه و رفیع بپردازند.
نقاط حساس و مهم این منطقه شامل بندر و شهر خرمشهر، پادگان حمید، جفیر، جاده آسفالت اهواز– خرمشهر، شهر هویزه و رودخانه‌های كارون، كرخه‌نور و اروندرود بود که به جز جاده اهواز– خرمشهر و استحکامات اطراف آن، فاقد هرگونه عارضه مهم دفاعی بود. این وضعیت برای مانور زرهی مناسب و برای حركت نیروهای پیاده – به دلیل در دید و تیر قرار داشتن – نامناسب بود. از همین رو دشمن لشكر6 زرهی خود را از جنوب رودخانه كرخه‌نور تا هویزه، لشكر3 زرهی را در شمال خرمشهر، لشكر 5 مكانیزه را از غرب اهواز تا روستای سید عبود و 5 گردان زرهی، مکانیزه و پیاده را از سید عبود تا خرمشهر، مأمور حفاظت از خرمشهر کرده بود.
در طراحی عملیات، تهاجم با عبور از رودخانه كارون و پیش‌روی به سوی مرز بین‌المللی و سپس آزادسازی شهر خرمشهر مدنظر قرارگرفت؛ چرا که حمله به جناح دشمن، كه بیشتر به سمت شامل آرایش داشت، عامل موفقیت عملیات بود. همچنین شكستن خطوط اولیه دشمن و عبور از رودخانه و گرفتن سرپل در غرب كارون تا جاده اهواز– خرمشهر به عنوان اهداف مرحله اول و ادامه پیش‌روی به سمت مرز و تأمین خرمشهر به عنوان اهداف مرحله دوم و پیش‌روی به طرف اروندرود به عنوان اهداف مرحله سوم تعیین شد.
بر همین اساس محور شاملی منطقه به قرارگاه قدس (با عبور از رودخانه كرخه‌نور)، محور میانی به قرارگاه فتح (با عبور از رودخانه كارون و پیش‌روی به سمت جاده اهواز– خرمشهر) و محور جنوبی به قرارگاه نصر (با عبور از كارون و پیش‌روی به سمت شمال خرمشهر) واگذار شد.
این عملیات در 30 دقیقه بامداد 10 اردیبهشت 1361 با رمز «بسم الله الرحمن الرحیم. بسم الله القاصم الجبارین، یا علی‌ابن‌ابیطالب» در چهار مرحله آغاز شد و شهید آیت‌الله صدوقی و مرحوم آیت‌الله مشكینی نیز كه در كنار فرماندهان سپاه و ارتش در قرارگاه كربلا حضور داشتند، هر یك به طور جداگانه، پیام‌هایی را به وسیله بی‌سیم خطاب به رزمندگان اسلام قرائت كردند. در نهایت پس از 25 روز جنگ تمام عیار در این منطقه در ساعت 2 بعد‌از‌ظهر روز سوم خرداد، خرمشهر به طور كامل آزاد شد و پرچم پرافتخار جمهوری اسلامی ایران بر فراز مسجدجامع و پل تخریب شده خرمشهر به اهتزاز درآمد.
بدین ترتیب این شهر مقاوم که پس از 35روز پایداری و مقاومت در 4 آبان 1359 به اشغال دشمن درآمده بود، پس از 578 روز (19ماه) اشغال، بار دیگر به آغوش میهن اسلامی بازگشت.
5400 كیلومترمربع از اراضی اشغال شده از جمله هویزه و پادگان‌حمید و جاده اهواز–خرمشهر آزاد شد، و شهرهای اهواز، حمیدیه و سوسنگرد از تیررس توپخانه دشمن خارج گردید و 180كیلومتر از خطوط مرزی تأمین شد.
این مطلب برگرفته از کتاب اطلس جغرافیای حماسی 1 با عنوان «خوزستان در جنگ» است.
