یادمان شهدای گمبوعه
به دنبال لشکرکشی قوای روسیه تزاری و انگلستان به خاک ایران در جنگ جهانی اول در سال ۱۲۹۳ش، ایران صحنه یکی از مهم‌ترین مناقشات بین‌المللیی شد. در این دوران به دلیل آنکه احمد‌شاه تقریباً سه هفته بود که در ایران تاج‌گذاری کرده و مجلس سوم هم تازه تشکیل شده بود و دولت قاجاریه قادر به تصمیم‌گیری مؤثری نبود و آمادگی و نیرویی برای دفاع از کشور نداشت، لذا علی‌رغم اعلان موضع بی‌طرفی ایران، بخش‌هایی از کشور به اشغال دشمن درآمد.
به دلیل اینکه در جنوب ایران مقابله با نیروهای متجاوز انگلیسی در مناطق بوشهر «تنگستان» و «دشتستان» با هدایت علماء سازماندهی شده بود، اقتضا می‌کرد که در منطقه خوزستان هم دفاع مردمی شکل بگیرد، لذا با فتوای مرحوم«آیت‌الله سید‌محمد‌کاظم طباطبایی‌یزدی» از مراجع بزرگ نجف، نهضت مقابله با نیروهای انگلیسی در خوزستان شکل دیگری یافت. اما به دلیل خیانت «شیخ‌خزعل» حاکم وقت خوزستان و ایجاد شکاف در صفوف مسلمین، نیروهای انگلیسی موفق شدند بصره را فتح کنند و بعد هم به سمت بغداد پیشروی كردند و در سال سوم جنگ، انگلیسی‌ها بغداد را تصرف كردند.
در خوزستان برخی طوایف عرب خوزستان، عشایر غیور و مؤمن دشت‌آزادگان، هویزه، بخش‌هایی از شادگان و منطقه«ویس» شامل طایفه «بنی‌طرف»در هویزه، طایفه عشایر«باوی» در«ویس»، عشایر «بنی‌لام» و همچنین عشایری از«بنی‌کعب»در مناطق حمیدیه، منجور، شادگان و همچنین منطقه «گمبوعه» به صورت پراکنده به مقابله با نیروهای متجاوز انگلیسی پرداختند و تعداد زیادی از آنها به شهادت رسیدند. منطقه گمبوعه کنونی که به صورت پارک جنگلی درآمده است، در۱۰کیلومتری اهواز به سمت حمیدیه قرار دارد.
با شروع جنگ تحمیلی جنگل گمبوعه محل استقرار و مبارزه نیروهای نظامی و مردمی در مقابله با دشمن برای مامنعت از اشغال اهواز بود. در عملیات بیت المقدس نیز قرارگاه قدس و بخشی از نیروهای عمل‌کننده در این منطقه استقرار داشتند. در طول جنگ به پوشش درختی این منطقه خسارات قابل توجهی وارد آمد که پس از جنگ بخش‌هایی از آن بازسازی و نهال‌كاری شد. به دلیل اهمیت دفاع‌مقدس مردمی که پیوند عمیقی با مرجعیت دینی در سال ۱۲۹۳ش و نیز در هشت سال دفاع مقدس داشت به دستور رهبر معظم انقلاب در این منطقه«یادمان شهدای گمبوعه»در جوار قبور شهدای این منطقه احداث شده است.
این مطلب برگرفته از کتاب اطلس جغرافیای حماسی 1 با عنوان «خوزستان در جنگ» است.
