جُفِیر

جفیر دشت وسیعی است که از غرب به هورالهویزه، از شرق به رود کارون و از شمال به کرخه‌نور محدود شده و یکی از معابر اصلی هجوم ارتش عراق به شهرستان دشت‌آزادگان و اهواز بود. با آغاز جنگ لشکر۵ مکانیزه که با هجوم سراسری دشمن، حرکت خود را از طلائیه آغاز کرده بود، در چهارمین روز جنگ (۱۳۵۹/۷/۳) به جفیر رسید و ضمن استقرار عمده قوای زرهی خود در این منطقه، تعدادی از واحدهایش را به سوی کرخه‌نور روانه كرد. از این پس جفیر مرکز هدایت و پشتیبانی قوای جبهه کرخه‌نور و هویزه و نیز مركز ارتباطی و هماهنگ‌كننده قرارگاه‌های لشكرهای ۵‌ و ۶‌ ارتش عراق با عقبه خود و تأمین‌كننده نشوه و حتی شهر بندری بصره محسوب می‌شد.

در عملیات نصر (۱۳۵۹/۱۰/۱۵ ) رزمندگان قصد آزادسازی جفیر را داشتند، لیکن قوای زرهی عراق با بهره‌گیری از وضعیت مساعد زمین برای مانور زرهی، رزمندگان را عقب راند و تعدادی از نیروهای ارتش، سپاه پاسداران و دانشجویان پیروخط امام را به شهادت رساند. پس از آن تعدادی از واحدهای دشمن از جفیر به سمت هویزه رفته و آنجا را نیز اشغال کردند. با آغاز عملیات بیت المقدس، دو لشکر مذکور به مقابله با رزمندگانی که از کرخه‌نور به سمت جفیر وارد عمل شده بودند پرداختند؛ لیکن در مرحله دوم عملیات بیت‌المقدس با دستیابی رزمندگان به نوار ‌مرزی، دشمن که محاصره شدن دو لشکر خود را محتمل می‌دانست، در روز ۱۹ اردیبهشت۱۳۶۱ به منظور حفظ قوای خود مجبور به عقب‌نشینی از جفیر شد. از آن هنگام منطقه جفیر یکی از مراکز اصلی هدایت و پشتیبانی عملیات‌های رزمندگان در هورالهویزه شد. از جمله در دو عملیات خیبر و بدر قرارگاه مرکزی هدایت عملیات در این منطقه مستقر بود. كیلومترها جاده آسفالتی كه توسط واحد مهندسی سپاه سوم ارتش عراق طی یك سال و نیم اشغال منطقه در دل دشت جفیر احداث شده بود، میزان اهمیت دشت جفیر را در تدابیر دشمن برای استمرار اشغال كل منطقه نمایان می‌كند. جاده جفیر به طلائیه از سه‌راهی نزدیک پادگان حمید که به سه‌راهی طلائیه مشهور است، آغاز شده و پس از عبور از سه‌راهی جفیر و دشت کوشک به طلائیه می‌رسد. این جاده که در اوایل جنگ توسط دشمن بازسازی شده بود تا قبل از عملیات خیبر تنها جاده آسفالت منتهی به هور بوده است.

 

این مطلب برگرفته از کتاب اطلس جغرافیای حماسی 1 با عنوان «خوزستان در جنگ» است.