کرخه
رودخانه كرخه به طول حدود 900 كیلومتر از ارتفاعات الوند در استان همدان سرچشمه می‌گیرد و با عبور از کنار شهر بیستون در کرمانشاه وارد استان‌های لرستان و ایلام شده و سپس در امتداد شمالی- جنوبی وارد شهرستان شوش در استان خوزستان می‌شود و در نهایت در مرز مشترک ایران و عراق به مرداب هورالهویزه می‌ریزد.
رودخانه كرخه پس از رودخانه‌های كارون و دز سومین رودخانه بزرگ ایران از نظر آبدهی محسوب می‌شود. حوزه آبریز رودكرخه به وسعت حدود 43 هزاركیلومتر مربع، و شامل استان های همدان، كرمانشاه، كردستان، ایلام، لرستان و خوزستان است. این رودخانه در محدوده شهرستان دشت‌آزادگان تغییر جهت تقریباً 90 درجه پیدا می‌کند و از وضعیت شمالی– جنوبی به وضعیت شرقی- غربی تغییر مسیر داده و در نهایت در منطقه چزابه به هورالهویزه می‌ریزد.
کرخه مانند کارون از جمله بزرگ‌ترین موانع دست‌یابی ارتش عراق به مرکز استان خوزستان بود. کرخه در جریان هجوم سراسری عراق، عامل بازدارنده مهمی برای لشکر1 مکانیزه و لشکرهای 9 و10 زرهی دشمن در تصرف شهرهای دزفول، اندیمشک و شوش بود. لشکر 9 ارتش عراق برای گسترش تجاوز خود کوشید از دو نقطه در کرخه عبور کند. یکی در منطقه سبحانیه که عراق دو بار در این منطقه پل زد و نیروهای خود را وارد سوسنگرد كرد که البته در هر دو حمله شکست خورد و دیگری در منطقه ابوچلاچ که پس از تخریب پل بستان به دست نیروهای خودی به منظور جلوگیری از نفوذ دشمن، ارتش عراق ناچار شد در منطقه ابوچلاچ بر روی کرخه پل نظامی نصب کند.
نیروهای خودی نیز در طول جنگ از آب کرخه برای جلوگیری از پیش‌روی دشمن بهره گرفتند و در منطقه جنوب جاده حمیدیه- سوسنگرد و حد فاصل روستای هوفل تا سید خلف، با عملیات آب‌اندازی، نه تنها پیش‌روی دشمن را سد کردند بلکه عقب‌نشینی اجباری را به عراق تحمیل کردند. ارتش عراق تا اجرای عملیات فتح‌المبین مناطق غرب کرخه را در اشغال خود داشت.
این مطلب برگرفته از کتاب اطلس جغرافیای حماسی 1 با عنوان «خوزستان در جنگ» است.
