منطقه عملیاتی ثامن‌الائمه (ع)
ناكامی ارتش عراق در محاصره کامل آبادان به فرماندهی لشکر 3 زرهی موجب شد تا دشمن در منطقه‌ای به وسعت تقریبی 150 کیلومترمربع در شرق رودخانه کارون، حدفاصل دارخوین تا شمال آبادان، استقرار یافته و جاده مهم اهواز- آبادان و آبادان- ماهشهر را مسدود کند و مواضع و استحکامات وسیعی را در شرق کارون از جنوب دارخوین تا فیاضیه (شامل غربی آبادان) ایجاد کند.
محاصره آبادان فرصتی برای ارتش عراق بود تا بتواند اراده سیاسی خود را تحمیل کند. به همین دلیل امام خمینی (ره) طی فرمانی در اواسط آبان ماه سال 1359 به شکستن هر چه سریع‌تر محاصره آبادان تأکید کردند. عملیات ثامن‌الائمه (ع) نقطه آغاز عملیات گسترده رزمندگان اسلام از آغاز جنگ محسوب می‌شود. تلفیق موفق ارتش و سپاه و همفکری و هماهنگی این دو نیرو در مراحل مختلف را می‌توان از دستاوردهای عملیات ثامن‌الائمه (ع) به شمار آورد.
در این عملیات چند محور برای هجوم در نظر گرفته شد و فلش اصلی عملیات درست برعکس محوری بود که دشمن تصور داشت و روی آن سرمایه‌گذاری کرده بود. چراکه مواضع و استحکامات دشمن بیشتر در محور جاده ماهشهر- آبادان و نهر شادگان متمرکز شده بود، اما حاشیه کارون از شمال و جنوب به‌عنوان محور اصلی در طراحی عملیات منظور شد.
بلافاصله پس از تهیه طرح اولیه عملیات و تصویب آن در شورای عالی دفاع، ایجاد هماهنگی لازم بین ارتش و سپاه و تعیین محورهای هجوم، آموزش و سازمان‌دهی نیروها در محورهای موردنظر و همچنین اقدامات مهندسی در دستورکار قرار گرفت و در اطراف سرپل عراق به ترتیب از شمال به جنوب محورهای دارخوین، ماهشهر، ایستگاه 7 و 12 و فیاضیه در منطقه‌ای با وسعت 130 کیلومترمربع که از شامل به روستای محمدیه، از جنوب به شهرآبادان، از شرق به جاده آبادان-ماهشهر و از غرب به رودخانه کارون محدود می‌شد برای اجرای عملیات تعیین شد.
دستیابی سریع به پل‌های قصبه و حفار بر روی رودخانه كارون، محور طرح‌ریزی عملیات ثامن‌الائمه (ع) را تشكیل می‌داد به‌گونه‌ای که محور دارخوین مسئول تصرف پل قصبه و محور فیاضیه مسئول تصرف پل حفار شد و سه محور دیگر به عنوان هدف‌های فرعی می‌بایست این دو محور را در جهت رسیدن به اهداف یاری كنند.
در ساعت یك دقیقه بامداد 5/7/1360 عملیات شکستن محاصره آبادان با رمز «نصرمن الله و فتح قریب» آغاز شد و نیروهای عمل‌کننده از محورهای مشخص شده به دشمن هجوم بردند و با تصرف پل قصبه و الحاق نیروها در حوالی پل حفار توانستند در مدت 55 ساعت با رسیدن به ساحل شرقی رود کارون و پاکسازی کامل منطقه؛ حصر آبادان را پس از 349 روز بشکنند.
بعد از پایان موفقیت‌آمیز عملیات ثامن‌الائمه (ع)، تعدادی از فرماندهان رده‌بالای ارتش و سپاه برای ارائه گزارش به محضر امام خمینی (ره) با چهل نفر سرنشین و بیست‌وهفت مجروح و سی‌ودو نفر از شهدای عملیات ثامن‌الائمه (ع) از فرودگاه اهواز عازم تهران شدند که به علتی نامشخص هواپیما در ساعت 19:59 روز 7 مهرماه در اطراف فرودگاه مهرآباد تهران دچار سانحه شد و 49 نفر از سرنشینان هواپیما ازجمله ولی‌الله فلاحی (رئیس ستاد مشترك ارتش)، یوسف كلاهدوز (قائم‌مقام سپاه پاسداران)، سید موسی نامجو (وزیردفاع) جواد فكوری (فرمانده نیروی هوایی ارتش) و محمدعلی جهان‌آرا (فرمانده سپاه پاسداران خرمشهر) به شهادت رسیدند. حضرت امام خمینی (ره) پس‌ازاین حادثه ناگوار سرتیپ قاسم علی ظهیرنژاد را به سمت رئیس ستاد مشترک ارتش، سرهنگ علی صیادشیرازی را به فرماندهی نیروی زمینی ارتش و برادر محسن رضایی را به فرماندهی کل سپاه پاسداران منصوب کردند و دوباره زمینه آزادسازی مناطق اشغالی فراهم شد.
این مطلب برگرفته از کتاب اطلس جغرافیای حماسی 1 با عنوان «خوزستان در جنگ» است.
