سلمانیه (خط شیر)

سلمانیه روستایی است در 26 کیلومتری شمال شرقی آبادان که مابین رودخانه کارون و جاده آبادان– اهواز قرار دارد. با شروع جنگ و پس‌ازآنکه منطقه میان روستای مارد و روستای سلمانیه، منطقه عبور یگان‌های سپاه سوم ارتش عراق از رودخانه كارون در نظر گرفته شد، در 19 مهرماه 1359 نیروهای تیپ 33 نیروی مخصوص و تیپ 6 زرهی عراق پس از عبور از کارون و محاصره زمینی جزیره آبادان، به ‌منظور توسعه سرپل از سمت شمال، تا جنوب روستای محمدیه که در نزدیکی روستای سلمانیه قرار داشت پیشروی كردند.

در اولین اقدام نوزده نفر از داوطلبان یكی از مساجد تهران در جنگ نابرابر تانك و نفر، در سه كیلومتری جنوب سلمانیه با واحدهای زرهی دشمن درگیر شدند که به شهادت مظلومانه پانزده نفر از آنان و توقف پیشروی دشمن انجامید.

در پی این اقدام، اولین خط پدافندی با عنوان (خط شیر) در آبان 1359 با حضور سی نفر از رزمندگان و به فرماندهی برادر رحیم صفوی در منطقه سلمانیه که مهم‌ترین و حساس‌ترین جناح جبهه دارخوین محسوب می‌شد، تشكیل شد و در پشت آن خط دفاعی (كبوتر) توسط 20 نفر از مدافعین تشكیل و 40 نفر دیگر نیز به منظور تأمین عقبه در روستای سلمانیه مستقر می‌شوند.

خط ِ شیر که در کانالی واقع در بستر نهری خشكیده در جنوب روستای محمدیه و عمود بر رودخانه كارون و جاده اهواز– آبادان قرار داشت، رزمندگان را ناچار می‌ساخت فاصله 18 کیلومتری دارخوین تا سلمانیه را با خودرو و زیر آتش دشمن طی کنند تا در محدوده سلمانیه و محمدیه با دشمن درگیر شوند.

وجود فاصله دو کیلومتری بین خطوط دفاعی خودی با دشمن و نبودن عوارض در این منطقه باعث شد به پیشنهاد شهید محمود پهلوان نژاد، احداث کانال T شکل به طول 1700 متر و به عمق 8/1 متر در خط شیر (پس از انجام عملیات فرمانده كل قوا به خط رضایی‌ها مشهور شد) در نوروز 1360 در دستور کار قرار گیرد.

حفر این کانال با تلاش شبانه‌روزی رزمندگان و زیر آتش دشمن، حدود دو ماه و نیم طول کشید. عرض کانال حفرشده به نحوی بود که دو نفر با جعبه مهمات به‌راحتی می‌توانستند از داخل آن عبور کنند و حتی در قسمت‌هایی از مسیر، سنگرهایی برای نفرات، مهمات و بهداری پیش‌بینی شده بود. در طول کانال نیزارهایی وجود داشت که کمک فراوانی به استتار کانال از دید دشمن می‌کرد.

هرچند انجام عملیات فرمانده کل قوا در خرداد سال 1360، تنها متکی به عبور از این کانال نبود ولی نزدیک شدن نیروها به سه خاکریز دفاعی دشمن از طریق این کانال، آسیب‌پذیری رزمندگان را در طول این عملیات تا حدی کاهش داد.

این مطلب برگرفته از کتاب اطلس جغرافیای حماسی 1 با عنوان «خوزستان در جنگ» است.